REYKJAVIK – Op verzoek van een biofarmaceutisch bedrijf heeft een derde van de IJslandse bevolking reeds vrijwillig DNA afgestaan. Maar de kritiek zwelt aan.

Vanwege het lage aantal immigranten, een luttele 320.000 inwoners en een database met genealogische gegevens die duizend jaar terug voert, vormt IJsland een paradijs voor genetici. Een derde of meer van de bevolking heeft de afgelopen tijd vrijwillig een DNA-monster gedoneerd aan een commercieel farmaceutisch bedrijf. Maar de meest recente methode van Decode Genetics om aan DNA-monsters te geraken, stuit op groeiende weerstand.

Decode Genetics verzond namelijk pakketjes met wattenstaafje over de post om huishoudens te informeren over de koeriers die eerdaags aan zullen kloppen om nieuwe DNA-monsters te verzamelen. Deze koeriers blijken in de praktijk vrijwilligers te zijn van de gerenommeerde en gerespecteerde organisatie ICE-SAR, IJslands Search and Rescue, die mensenlevens redt. Voor elk ter beschikking gesteld DNA-monster belooft Decode Genetics 15 euro te doneren aan ICE-SAR.

De IJslandse journaliste Alda Sigmundsdóttir beschouwt de handelwijze van Decode, in handen van het Amerikaanse farmaceutische bedrijf Amgen, als ‘dwingend’. Op haar blog [momenteel offline, red.] schreef ze vorige maand zich niet langer emotioneel te zullen laten chanteren. “Dit is mijn privacy, mijn persoonlijke informatie en ik ga het niemand geven. Het legt een grote druk op mensen. Door te weigeren je DNA af te staan geeft je het gevoel dat je een slecht persoon bent”, zegt zij.

Ook vrezen de IJslanders dat hun DNA in buitenlandse handen komt, nu Amgen officieel eigenaar is. Volgens de directeur van Decode Genetics onderzoekt het farmaceutische bedrijf aan de hand van gezonde DNA-monsters de oorzaak van dodelijke ziektes. De IJslanders hebben niets te vrezen. “Wij dwingen niemand, maar willen grote stappen zetten in het medisch onderzoek. En Amgen heeft geen toegang tot de data”, zo laat hij weten.