De VS en Rusland bouwen hun voorraad kernwapens uiterst traag af, maar er liggen moderniseringsprogramma’s voor hun arsenaal in het verschiet. Zo wil Poetin nog dit jaar ruim veertig geavanceerde kernraketten stationeren.

De nieuwe Russische intercontinentale kernraketten zouden in staat zijn alle bestaande antiraketsystemen van de VS te doorbreken. De levering maakt deel uit van een grootscheeps moderniseringsprogramma voor de Russische strijdkrachten waartoe Poetin al in 2010 opdracht gaf. Daarvoor heeft Moskou tot 2020 ruim 500 miljard euro uitgetrokken, meldt de Volkskrant.

Met de uitbreiding van zijn strategische kernarsenaal blijft Rusland overigens binnen de grenzen van het Nieuwe Start-verdrag dat de VS en Rusland in 2010 overeenkwamen. Volgens dat verdrag mogen beide landen in 2018 ieder 700 intercontinentale raketten en kernbommenwerpers hebben. Op dit moment zit Rusland daar al onder, al zit het aantal kernkoppen nog boven het streefcijfer.

‘Ondanks een hernieuwde, internationale interesse in nucleaire ontwapening, zetten de kernmachten moderniseringsprogramma’s in gang’, zegt Shannon Kile van het Internationale Instituut voor Vredesonderzoek (SIPRI) in Stockholm naar aanleiding van de presentatie van het Jaarboek 2015. Het gaat om de VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk, China, India, Pakistan, Israël en Noord-Korea. Samen hebben ze 15.850 atoombommen in bezit waarvan er 4300 klaar liggen voor gebruik en 1800 in ‘hoge staat van paraatheid’ zijn.

De VS, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk en China hebben in 1970 het Non-Proliferatie Verdrag (NPV) ondertekend, dat in 1995 voor onbepaalde tijd werd verlengd. Volgens het NPV dienen deze vijf kernmachten hun arsenaal te reduceren. In de loop der jaren zijn belangrijke afspraken in het verdrag gewijzigd. Zo mogen de VS en Groot-Brittannië kernwapens inzetten zodra zij worden aangevallen met biologische of chemische wapens. De overige vier kernmachten – India, Pakistan, Israël en Noord-Korea – steunen het verdrag niet.

Intussen eindigde vorige maand de vijfjaarlijkse VN-herzieningsconferentie van het NPV in New York weer eens in een fiasco. Na vier weken diplomatiek getrouwtrek werden de vertegenwoordigers van de VN-landen het niet met elkaar eens over de te volgens koers. Uitgangspunt voor de herziening was dat de kernmachten geen kernwapens produceren in ruil voor hulp bij de ontwikkeling van nucleaire energie en de belofte van de VS, Rusland, China, het VK en Frankrijk om hun arsenaal af te bouwen, inclusief het stellen van een deadline.

Daar is dus helemaal niets van terecht gekomen. De kernmachten gaan gewoon door met modernisering van hun arsenaal. Een petitie waarmee een wereldwijd verbod op het bezit van kernwapens wordt bepleit, werd door slechts 107 van de 193 VN-lidstaten ondertekend. NAVO-bondgenoten als Nederland en België steunen zo’n verbod niet. ‘Hoewel de Nederlandse regering meerdere malen heeft aangegeven dat zij een kernwapenvrije wereld wil en hierin aanjager wil zijn, ondermijnt zij elk initiatief daartoe’, aldus een teleurgestelde Wilbert van der Zeijden van de vredesorganisatie PAX.