Duizenden mensen hebben zondag deelgenomen aan een mars door Berlijn om omgekomen bootvluchtelingen in de Middellandse Zee te begraven bij de Bondsdag. Op het grasveld werd een honderdtal ‘graven’ aangebracht.

Ondanks een politieverbod en de aanwezigheid van 200 ME’ers betraden duizenden demonstranten zondag namiddag het met hekwerk afgezette grasveld van de Bondsdag door enkele hekken te demonteren. Eenmaal aanwezig op het terrein begonnen tientallen betogers met blote handen, messen en zelfs skateboards gaten in de grond te graven. De graven werden bedekt met bloemen en kruizen met teksten als ‘Grenzen doden’, ‘Stop Frontex’ en ‘Stop deportaties’ werden in de grond gestoken.

‘Momenteel is het zo druk dat we geen acties uitvoeren’, zegt een van de ME’ers tegen een verslaggever van het Duitse dagblad TAZ. ‘En ze graven ijverig verder’, vult een collega laconiek aan. De sfeer op het terrein was gelaten, sommaties van de ME om zich te verwijderen werden met hoongelach begroet. Groepjes ME’ers probeerden de graafwerkzaamheden te verhinderen, maar dat was onbegonnen werk. Desondanks zijn hierbij meerdere aanhoudingen verricht. Rond zes uur verlieten de meeste demonstranten vrijwillig het terrein. De overblijvers, zo’n 50, werden aangehouden.

De actie was het sluitstuk van een dodenmars door Berlijn die rond twee uur begon op Unter den Linden. In plaats van spandoeken werden er rouwattributen meegevoerd, alsmede een doodskist. Op Facebook hadden vooraf 8.000 mensen kenbaar gemaakt mee te zullen lopen, het waren er uiteindelijk ruim 5.000. Het initiatief voor de mars lag in handen van de kunstenaarsgroep Zentrum für Politische Schönheit (Centrum voor Politieke Schoonheid). Het collectief wil op confronterende en theatrale wijze het Duitse en Europese vluchtelingenbeleid aan de kaak stellen.

De afgelopen week kwamen de kunstenaars ook al in het nieuws met een omstreden herbegrafenis op dinsdag in Berlijn. Naar eigen zeggen hadden ze, in overleg met de familie, op Sicilië het lichaam van een Syrische bootvluchteling opgegraven en op een islamitische begraafplaats in Berlijn opnieuw begraven. De herbegraven vrouw zou volgens het collectief de eerste van tien verdronken vluchtelingen zijn die zij naar Duitsland hebben gebracht.

Met hun ‘herbegraaf’-initiatief willen ze de ramp die zich in de Middellandse Zee afspeelt dichterbij brengen, naar het centrum van de macht in Berlijn. In hun ogen wil de Duitse regering dat de dode bootvluchtelingen, naar schatting 1800 alleen al in de eerste helft van dit jaar, onzichtbaar blijven. De politie bevestigt dat de kunstenaarsgroep onderweg naar Berlijn eerder is aangehouden met twee lijkkisten, maar of deze ook daadwerkelijk lijken hebben bevat, is de vraag.

De kunstenaarsgroep organiseerde al vaker omstreden acties. November vorig jaar zouden zij zeven witte kruizen hebben ontvreemd die waren opgedragen aan mensen die tijdens vluchtpogingen bij de Berlijnse Muur zijn omgekomen. Deze kruizen doken later op op plekken aan de buitengrens van de EU. Achteraf bleek dat het om nagemaakte kruizen ging. Ze wilden met hun actie op symbolische wijze aantonen dat ‘de nieuwe Muur’ zich heeft verplaatst naar de buitengrenzen van Europa.