De Belgische crisisplannen na een kernramp zijn niet op orde, oordeelt de Hoge Gezondheidsraad dinsdag in een rapport naar aanleiding van de nucleaire ramp in het Japanse Fukushima.
Een ernstig nucleair ongeval kan zich daadwerkelijk voordoen in België, aldus de raad. De gevolgen blijven dan niet beperkt tot de directe omgeving. In plaats van 10 kilometer zou een gebied van 20 kilometer rondom de plek van het incident moeten worden ontruimd. Verder moet in een straal van 100 kilometer snel jodium kunnen worden uitgedeeld om de schildklier te beschermen tegen radioactiviteit.
‘De opvatting dat de gevolgen van een ernstig nucleair ongeval beperkt blijven tot de onmiddellijke omgeving van de site (bijvoorbeeld een tiental kilometer voor een evacuatie) wordt tegengesproken door de praktijkervaring’, meldt de Hoge Gezondheidsraad (HGR). ‘Zelfs voor centrales naar westers ontwerp kan een ernstig ongeval gevolgen hebben op grote afstand. Kijk maar naar Fukushima in Japan waarbij 200.000 mensen geëvacueerd moesten worden.’
Volgens de HGR echter is de ‘noodplanning’ slechts de laatste fase van een nucleair veiligheidsbeleid. ‘De risicoanalyse moet worden uitgebreid, met name tot de onderliggende fundamentele risicofactoren, en verdiept om het nucleaire veiligheidsbeleid te versterken, ook in het kader van herzieningen van de vergunningen en vestigingsvoorwaarden.’
De ontwikkeling van de kernenergie, de veiligheid van de nucleaire installaties en de gevolgen van een ongeval doen complexe vragen rijzen die gepaard gaan met onzekerheden. ‘Die vragen houden onvermijdelijk verband met menselijke waarden die op verschillende manieren worden ingeschat in de maatschappij. Tegen die achtergrond pleit de HGR voor een voorzorgstrategie.’
Dat betekent dat er duidelijke lessen moeten worden getrokken uit vroegere ongevallen. ‘Men dient rekening te houden met realistische gebiedsgroottes en crisisperiodes en met een grensoverschrijdende Europese impact. Alle mogelijke scenario’s, inclusief de minst waarschijnlijke, en de kwetsbare punten moeten grondig worden onderzocht’, aldus de HRG.
Momenteel worden de beslissingen genomen in een beperkte kring van nucleair deskundigen en beleidsmakers. De communicatie met het publiek verloopt nog vaak in één richting. De HGR pleit voor transparante en gestructureerde communicatie (zoals bijvoorbeeld in Frankrijk al bestaat) over nucleaire veiligheid en over noodplanningsprocessen. Alle betrokken partijen, waaronder ook de bevolking, moeten hieraan deelnemen in een wettelijk kader.
De aanbevelingen komen op een voor de Belgische overheid uitermate precair moment. De sterk verouderde kerncentrales Tihange en Doel vertonen in toenemende mate mankementen. Zo werd vorige week kernreactor Tihange 1 maar weer eens stilgelegd nadat er een onregelmatigheid was vastgesteld aan een ladingspomp. Diverse actiegroepen, organisaties en gemeenten als Aken en Maastricht stappen naar de rechter in Brussel om de omstreden kerncentrale Tihange te laten sluiten.
Alle boeiende discussies ten spijt zullen, zelfs zonder grootschalige kernramp in onze gebieden, de gewone burgers het gelag moeten betalen: alleen al voor het saneren van de nucleaire sites zullen bugetten nodig zjn welke de maatschappij niet zullen kunnen ophoesten. De komende generaties zitten hoe dan ook met onze rotzooi opgescheept.
Aandeelhouders van EDF, GDF-Suez (Electrabel) en andere Mestrallet – Margem maffiosi zullen tegen die tijd reeds lang met hun gouden eieren vertrokken zijn.