Films waarin door de tijd wordt gereisd kunnen behoorlijk ingewikkeld zijn. In Looper van de Amerikaanse regisseur Rian Johnson vormt daar geen uitzondering op.
Zodra filmmakers te fanatiek proberen dat krankzinnige concept van tijdreizen logisch uit leggen, lopen ze onvermijdelijk vast. Dat gebeurt dan ook met Looper. De plot is een dermate complexe warboel, waardoor zelfs de doorgewinterde tijdreisfanaat snel de draad kwijt zal raken. Een mirakel dat het desondanks toch een onderhoudende en spannende film geworden is.
In het jaar 2044 is Joe (Joseph Gordon-Levitt) een looper, huurmoordenaar, die in de Amerikaanse stad Kansas tegenstanders van een criminele organisatie uit 2074 vermoordt. Ze hebben in 2074 het tijdreizen ontdekt en meteen verboden, maar criminelen omzeilen dit verbod. Ze zijn in staat om hun tegenstanders 30 jaar terug in de tijd te sturen om ze te doden en zodoende sporen uit te wissen. Het wordt ingewikkeld wanneer zo’n looper zichzelf tegen komt, dertig jaar ouder. De huurmoordenaar moet dan zichzelf doden, de ‘loop sluiten’ zoals dat heet.
Als dit nog niet ingewikkeld genoeg is, komt er ook nog een 10-jarig kind in de film voor die dertig jaar later tot een beruchte gangsterbaas zal uitgroeien. Dat kind moet dus in 2044 omgebracht worden om allerlei ellende te voorkomen. Dat roept herinneringen op aan het klassieke dilemma betreffende het terug gaan in de tijd om Hitler uit te schakelen. Volgens de fictieve logica van het tijdreizen is dat niet wenselijk, want iets veranderen in het verleden of de toekomst kan ernstige gevolgen hebben voor het heden.
Het is een slimme zet van regisseur Johnson om dergelijke filosofische bespiegelingen niet uitvoerig in zijn film te verwerken. Desondanks is Looper wel degelijk een ingewikkelde puzzel geworden. Als in de tweede helft van de film het thema tijdreis enigszins losgelaten wordt, en de film zich concentreert op de confrontatie tussen Gordon-Levitt, opgemaakt als de jonge Joe, en Bruce Willis als de oude Joe, vergroot dat het kijkplezier. De make-over is misschien niet honderd procent geslaagd, maar in de film is het nét geloofwaardig.
Het is interessant om te zien hoe de toekomst in Looper wordt verbeeld. Zowel 2044 als 2074 lijken erg op 2012, het futurisme is nogal ingetogen. Duidelijk is wel dat de fossiele brandstof op is en dat de armen het slechter hebben dan nu. De tentenkampen voor de uitgestotenen ogen armoediger en de middenklasse lijkt totaal verdwenen. De aandacht voor details maakt deze film overtuigender dan de doorsnee science-fiction, het tempo en onverwachte wendingen resulteren in aangenaam onvoorspelbaar vermaak. De kijker moet zich niet teveel met logica bezighouden maar zich gewoon mee laten sleuren door deze spannende film.
Ulrik van Tongeren
Looper (Entertainment One Benelux, 2012)