Meest opvallende verschijning op het Internationale Filmfestival Rotterdam (IFFR) was ongetwijfeld de legendarische Bernardo Bertolucci. Gekluisterd in een rolstoel nam de 72-jarige Italiaanse regisseur zijn eerste film sinds tien jaar mee naar Rotterdam: Io e te (Mij en Jij). Evenals in zijn vorige werk The Dreamers (2003) staan hierin jonge mensen centraal. Ondanks zijn fysieke beperkingen heeft Bertolucci een jeugdige en sprankelende film gemaakt.
Het verhaal speelt zich grotendeels af in de kelder van het ouderlijk huis van Lorenzo (Jacopo Olmo Antinori). Deze vroeg wijze en hyperintelligente 14-jarige jongen heeft een skivakantie van zijn school laten lopen. Wanneer zijn aan drugs verslaafde halfzuster Olivia op het toneel verschijnt, ontstaat er een soort van haat-liefde verhouding tussen beiden. Lorenzo sluit zich voor de buitenwereld af en is voornamelijk bezig met muziek en zijn insektenhobby. Door Olivia leert hij iets van menselijk contact aan te gaan, hij helpt haar om af te kicken.
Io e te is geen hemelbestormende cinema zoals eerdere meesterwerken van Bertolucci. Denk hierbij aan films als Il Conformista en Novecento. Io e te is een intiem drama over twee jonge mensen die familie van elkaar zijn, elkaar leren kennen en accepteren. Het meesterschap van Bertolucci is te zien aan de wijze waarop hij een ruimte als een kelder weet te benutten, en de twee debutanten op schitterende wijze laat acteren. Het is bijna ouderwets vakmanschap dat nauwelijks meer in de bioscoop te zien is. Opvallend ook dat zo’n grootheid anno 2013 op het filmfestival in Rotterdam verschijnt.
Het is ieder jaar een hele toer om zoveel mogelijk films uit de Tiger Award-competitie te zien. Misschien moet het aantal kandidaten hiervoor beperkt worden. Vaak vallen de eerste of tweede films van aanstormend talent nogal tegen, maar de prijsuitreiking levert steevast daverende verrassingen op. Vorig jaar bijvoorbeeld werd het meesterlijke Neighbouring Sounds van Kleber Mendonça Filho volledig genegeerd door de jury. Dit jaar viel alweer een tamelijk bijzondere Braziliaanse film buiten de prijzen.
They’ll Come Back (Eles voltam) van regisseur Marcelo Lordello is een fraaie en visueel bedwelmende film over het volwassen worden van het 12-jarige meisje Cris. Samen met haar broer wordt ze uit de auto gezet door haar ouders, en dat in een onherbergzaam gebied. Cris moet alleen de weg terug zien te vinden, want haar broer laat haar in de steek. Ze ontmoet meerdere meisjes van haar leeftijd die haar helpen. Deze spontane ontmoetingen fascineren, er is sprake van solidariteit tussen de meisjes uit de verschillende klassen. Het meisje uit de gegoede middenklasse leert al doende haar land kennen en zijn klassenverschillen.
Evenals Neighbouring Sounds behelst They’ll Come Back een briljante studie van de klassenmaatschappij in Brazilië. Een hoopvolle en optimistische blik op de realiteit en de toekomst van dit immense land. Maar goed, de Tiger Award-prijswinnaars van deze editie van het IFFR zijn geworden: Fat Shaker van Mohmmad Shirvani uit Iran, Soldate Jeannette van Daniel Hoesl uit Oostenrijk en My Dog Killer van Mira Fornay uit Slowakije.
Na de ineenstorting van de bezoekersaantallen van vorig jaar valt er nu een lichte stijging te noteren: 280.000 bezoekers, vorig jaar 274.000. Qua sfeer en aanbod is het IFFR nog steeds de nummer 1 van de Nederlandse filmfestivals. Gelukkig is een groot aantal van de beste festivalfilms de komende maanden in de Nederlandse theaters te aanschouwen, waaronder een aantal sterke Nederlandse films dat hoop geeft voor de toekomst. De film Io e te van Bertolucci is overigens al vanaf 7 februari in de bioscoop te zien.
Ulrik van Tongeren
Eerdere bijdragen over het IFFR 2013 lees je hier en hier.