fnv 2

Onder de Nederlandse bevolking heerst een groot wantrouwen jegens bestuurlijke en zakelijke leiders, zo meldt het Communicatiebureau Edelman. Dat ligt toch wel voor de hand met het stel waar wij het mee moeten doen. Tijdens de laatste verkiezingen (verpakt als Idols) beweerden Diederik Samsom en Mark Rutte het tegendeel van wat ze sinds de verkiezingen ‘in naam van het landsbelang’ uitvoeren (bijvoorbeeld over Europa, de zorg en de sociale zekerheid). Wanneer ze daar op aan gesproken worden, heet dat ‘coalitiedwang’, of ‘ik kan immers niet weglopen voor de verantwoordelijkheid’. Het verloochenen van principes is de norm.

Politici verhullen hun gebrek aan visie door groepen tegen elkaar uit te spelen (hoge inkomens versus lage, jong versus oud). Van de senatoren in de ‘verpolitiekte’ Eerste Kamer is bekend dat die vrijwel altijd zakelijke (en dus politieke) belangen nastreven. Om over de bestuurders in de publieke sector maar te zwijgen. Jarenlang konden die immers ongestoord hun zakken vullen dankzij de toezichthoudende Raden van Commissarissen (RvC), die betaald worden om een oogje in het zeil te houden. Niet zelden zijn deze RvC’s geselecteerd uit een vriendenclubje, en altijd en eeuwig lid van de VVD, PvdA, het CDA en D66. En natuurlijk niet te vergeten de bankiers die voor hun riante bonussen met het geld van spaarders onverantwoorde risico’s durfden te nemen, omdat ze wisten dat ze gered zouden worden door de overheid mocht het misgaan. En mis ging het.

Het gaat hierbij niet om incidenten, wat we aan het begin van de crisis nog dachten, maar om een verziekte moraal die ons land veel meer in bezit heeft genomen dan in welk ander westers land ook, naar nu blijkt. De huidige thermometer van het Sociaal en Cultureel Planbureau sluit naadloos aan op het onderzoek van bureau Edelman en verklaart dat meer dan driekwart van de Nederlanders vindt dat het in ons land steeds meer ‘ieder voor zich’ wordt. Deze ik-cultuur zorgt voor onverdraagzaamheid en afnemende saamhorigheid. We leven in een tijd dat, wanneer je het doel niet wilt behalen omdat dit ten koste van een ander zou kunnen gaan, je gezien wordt als een loser.

De oorzaak van deze moreel verwrongen toestand waar we in terecht zijn gekomen? Het heilige geloof in de ideologie van het ‘ik-zijn’ zou je kunnen stellen, met een ziekelijke focus op geld. Een mentaliteit die volgens psychotherapeut Paul Verhaeghe is doorgedrongen tot op de werkvloer. Het merendeel van de depressies tegenwoordig is volgens hem gerelateerd aan het werk. Zoals het verlies van een baan, pesterijen tussen collega’s onderling of conflicten met de baas. ‘We zijn hypercompetitief geworden’, een ‘indoctrinatie die begint in het competentiegerichte onderwijs’, stelt Verhaeghe. De leerling moet ondernemer van het ik-zijn worden en wordt afgerekend op zijn succes of falen (Filosofiemagazine, februari 2013).

Deze ‘ieder voor zich cultuur’ is nu nét de filosofie die de VVD en de PvdA al decennia lang aan de man brengt (met steun van ideologische medestanders D66 en het CDA). De paradox is dat men gelooft dat een heleboel individuele belangen tezamen opgeteld gunstig zijn voor het algemeen belang, oftewel een florerende economie waarin iedereen gelukkig is. Het zijn deze partijen die met hun obsessie (deregulering van de financiële sector en de overheid als bedrijf) de problemen hebben veroorzaakt waar we heden ten dage mee zitten opgescheept en waar we voorlopig niet vanaf zijn: economische crisis als gevolg van een diepe morele crisis.

Moeten de huidige leiders die oplossen? Dat is vragen aan Kim Holland of ze niet Jehova’s Getuige wil worden. Je zou daarom kunnen zeggen dat het volk de leiders verdient die het koos.

Ron Kretzschmar

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

1 Reactie
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
Otto van Nispen
9 jaren geleden

Beste Ron,

Heb zo juist je artikel gelezen, ik vind het een goed verhaal. We hebben een verziekte hebzuchtige maatschappij gecreëerd. Die is al begonnen rond 1980 bij het ontstaan van het Neoliberalisme. Mensen gaan steeds meer voor het grote geld en dat zijn vaak ook nog niet de meest bescheiden. Helaas gaat veel geld in een samenleving samen met on beschaving waar er voor gezag geen plaats meer is, maar in plaats daarvan de dat maak ik wel uit cultuur heerst.