Op de film Post Tenebras Lux (‘Licht na de Duisternis’) van de Mexicaanse regisseur Carlos Reygadas is nauwelijks grip te krijgen. Het betreft hier een losse associatieve verzameling van scènes die te maken hebben met herinneringen, obsessies, hoop en angst, zonder aanwijsbaar plot.
Het voelt aan als een homemovie aangezien de regisseur zijn eigen huis als filmlocatie heeft gebruikt. Juan (Adolfo Jinénez Castro) en Natalie (Natalia Acevedo) vormen een welvarend koppel dat, samen met hun twee kinderen (van de regisseur) aan de rand van een majestueus Mexicaans berglandschap leeft.
De film belicht hun dagelijkse leven, alsmede dat van de klusjemannen die hun woning onderhouden. Het betreft hier een verhulde analyse van de Mexicaanse klassenmaatschappij die geweld en ongenoegen oproept. Het koppel bespreekt hun onderlinge relatie en toont ons hoe Juan van zijn honden houdt en ze tevens mishandelt.
Af en toe komt de duivel langs, in de vorm van een digitale versie met een gereedschapskist in de hand. Het koppel houdt van groepsseks en in een enigszins shockerende scène komt dit ook aan bod. Tussendoor zijn er beelden te zien van een jonge Britse rugbyploeg die zich voorbereid op een wedstrijd. En dan is er nog de man die zijn eigen hoofd afrukt.
Reygadas gebruikt bovendien een cameralens die naar de randen toe het beeld onscherp maakt en de silhouetten van de personages dubbel weergeeft. Deze technische truc sorteert een vermoeiend effect maar zorgt er tegelijkertijd voor dat de film op een nachtmerrie lijkt. Het is hoe dan ook een ontregelende film die veel geduld vraagt van de toeschouwer.
Na zijn eerdere verstilde en beeldschone drama Stellet Licht (2007), over een mennonietengemeenschap, komt Post Tenebras Lux over als een schok. De regisseur heeft met een persoonlijke opsomming van thema’s die hem bezig houden een nieuwe weg ingeslagen. De film is compromisloos, een uitdaging voor de kijker om zich los te rukken van zijn of haar vastgeroeste kijkpatronen.
Het begin van de film is in wezen nog het meest opmerkelijk. We zien een meisje op een grote vlakte waar koeien en honden rondrennen, met een naderend onweer in het verschiet. Reygadas is een meester in het tonen van de wrede schoonheid van de natuur, in al zijn films opent hij ermee.
Post Tenebras Lux is fascinerend, en soms tenenkrommend cryptisch tegelijkertijd. Het is een uitzinnige verkenning van het leven op aarde, in al zijn wreedheid en onvoorspelbaarheid. De film is in ieder geval met niets anders te vergelijken. Of Reygadas op deze weg doorgaat of terugkeert naar zijn verstilde drama’s is ongewis.
Ulrik van Tongeren
Post Tenebras Lux (Wild Bunch, 2012)