RIO DE JANEIRO – De Braziliaanse theoloog Leonardo Boff vindt dat niet het verleden van Jorge Bergoglio telt, maar de toekomst van paus Franciscus.

Sinds zijn benoeming als paus zijn er vragen gerezen over de rol van Jorge Bergoglio tijdens het Videla-regime, toen hij nog leider van de Jezuïetenorde was. Het Vaticaan heeft elke betrokkenheid van de nieuwe leider tot dusver ontkend. Critici zeggen dat de kerk het regime niet alleen gedoogde, maar actief ondersteunde. Bergoglio zou zelf verantwoordelijk zijn geweest voor de ontvoering en marteling van twee priesters van zijn eigen orde. Bergoglio heeft altijd beweerd dat hij mensen probeerde te beschermen.

De Braziliaanse theoloog Leonardo Boff, boegbeeld van de progressieve stromingen binnen de katholieke kerk in Latijns-Amerika, gelooft niet in de beschuldigingen over vermeende banden van de nieuwe paus Franciscus met het voormalige militaire regime in Argentinië. “Niet het verleden van Bergoglio telt, maar de toekomst van Franciscus”, zo liet hij deze week optekenen. “Heeft het zin om in het verleden van paus Franciscus te roeren en het ondertussen niet over de zware crisis binnen de kerk te hebben?”

Boff, een sleutelfiguur in de zogeheten bevrijdingstheologie, geeft toe dat Bergoglio’s verleden een heet hangijzer is, met tegenstrijdige versies, maar hij heeft vertrouwen in de stelling van bekende voorvechters van de mensenrechten. “Ik verkies geloof te hechten aan Nobelprijswinnaar Adolfo Pérez Esquivel en aan Graciela Fernández Meijide, voormalig lid van de Nationale Commissie voor de Verdwijning van Personen: zij noemen die beschuldiging laster. Niet één keer is de naam van Bergoglio aangetroffen in documenten of aanklachten.”

Voor Boff is de naam Franciscus meer dan zomaar een naam voor een paus. “Het staat voor een project van de arme kerk, een kerk die dicht bij het volk staat, evangelisch, die de natuur die nu wordt kapotgemaakt bemint en beschermt. De heilige Franciscus is het archetype van dit soort kerk. Met paus Franciscus kondigt zich de kerk van het derde millennium aan: ver van de paleizen en te midden van de volkeren en hun culturen.” Boff heeft al aanwijzingen van een ander soort pontificaat gezien, “zonder symbolen van macht of privileges.”

Boff verwacht dat paus Franciscus als een jezuïet zal optreden tegen pedofilie en corruptie binnen de kerk, maar ook een lange discussie zal voeren over controversiële thema’s als abortus en het homohuwelijk. “Dat betekent niet dat de kerk haar basisprincipes overboord moet zetten, maar wel dat ze er op een democratische manier over discussieert, en dat ze respecteert wat democratisch besloten is. Het goede aan democratie is dat men van bovenaf geen zaken kan opleggen en dat men naar verschillende meningen kan luisteren, ook al halen die het niet.”