MOSKOU – De kantoren van tientallen niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) gevestigd in Rusland worden momenteel door medewerkers van het OM en de Belastinginspectie onderworpen aan een inspectie.

Maandag was het de beurt aan de burelen van Amnesty International, Public Verdict Foundation, For Human Rights Movement en Agency for Social Information. De autoriteiten doen vooral invallen bij organisaties die financiële steun uit het buitenland ontvangen. Volgens een officieel statement worden de inspecties uitgevoerd om te controleren of de ngo’s zich aan de Russische wetgeving houden.

Eerder bezochten de inspecteurs onder meer de lokale afdeling van het Wereld Natuur Fonds in het Verre Oosten, het comité tegen martelen in Basjkortostan, het Goethe-instituut in Novosibirsk, de homo-organisaties Bok-o-bok (Zij aan zij) en Vychod (Uitgang) in Sint-Petersburg, de onderzoekers en historici van Memorial in Moskou, Vrouwen van de Don en de evangelische kerk in Rostov.

Het Openbaar Ministerie kondigde eerder aan van plan te zijn 30 tot 100 ngo’s te willen onderzoeken. Dit betekent volgens Amnesty International dat in totaal zo’n duizend groepen een inspectie kunnen verwachten. De inspecteurs worden vergezeld door een tv-ploeg van NTV, een regeringsgezinde tv-zender die propageert dat westers georiënteerde ngo’s met buitenlandse geld de protesten tegen het regime-Poetin vorig jaar organiseerden.

Agora, een hulporganisatie voor ngo’s, heeft inmiddels 53 meldingen binnen gekregen van invallen in zestien regio’s. “Ze zoeken naar extremistisch materiaal, politieke activiteiten, waar het geld vandaan komt en naar buitenlanders onder de bestuurders”, meldt Pavel Tsjikov van Agora in de NRC. De ngo’s moeten bekendmaken hoeveel geld er in het afgelopen jaar is binnengekomen, en kopieën aanleveren van door hen gebruikte symbolen en attributen.

Volgens Sergei Nikitin, directeur van Amnesty Rusland, zijn er maandag bij de inspectie documenten opgevraagd die al in het bezit zijn van de autoriteiten. Samen met andere ngo’s heeft Amnesty International de wetgeving bekritiseerd die het mogelijk maakt ngo’s in toenemende mate restricties op te leggen. Ook vreest Amnesty dat de nieuwe wetgeving gebruikt gaat worden om kritische organisaties onder druk te zetten of het zwijgen op te leggen.

Sinds het begin van de derde presidentiële termijn van Vladimir Poetin is nieuwe wetgeving die de vrijheid van meningsuiting inperkt, in hoog tempo door het Russische parlement gejaagd. Zo is november vorig jaar een wet aangenomen die organisaties verplicht zich te registreren als ‘buitenlandse agent’ wanneer ze financiële steun uit het buitenland ontvangen of als zij zich bezighouden met wat de wet in vage bewoordingen ‘het ondernemen van politieke activiteiten’ noemt.