UTRECHT – Boren naar schaliegas vormt een reële bedreiging voor de drinkwatervoorziening, stelt het grootste Nederlandse waterbedrijf Vitens. Woensdag debatteert de Tweede Kamer over schaliegaswinning.
Vitens zegt te hopen dat de drinkwaterwinning een belangrijk onderdeel wordt van het parlementaire debat op 17 april over de winning van schaliegas. “Mocht er zich een calamiteit voordoen, dan is de impact in Nederland relatief groot daar de schaliegasvoorraden zich bevinden in dichtbevolkte gebieden. Dit kan de levering van drinkwater in gevaar brengen”, aldus Vitens.
Het waterbedrijf heeft een zorgenlijst van tien aandachtspunten voor de parlementariërs op haar website geplaatst. Bij de winning van schaliegas wordt een giftig mengsel van water, chemicaliën en zand onder hoge druk de bodem in gespoten. Door dit fracken worden de leisteenlagen waarin het gas zit opgesloten kapotgemaakt en kan methaan vrijkomen. Vitens vreest onder meer dat de chemicaliën in het grondwater terecht zullen komen.
Het diepe zoete grondwater wordt in de natuurlijke situatie goed beschermd tegen invloeden van bovenaf door de afschermende werking van dikke, moeilijk doordringbare klei- en veenlagen. Bij het installeren van de pompputten voor de winning van schaliegas worden afdichtende bodemlagen doorboord, wat leidt tot een verstoring van de bodem. Tengevolge van het fracken ontstaan er ook scheuren in de beschermende kleilagen. “Hoe worden deze weer afgedicht?”, vraagt Vitens zich af.
De Rijksoverheid heeft al meerdere zogenoemde opsporingsvergunningen voor onconventionele fossiele brandstoffen afgegeven voor de Noordoostpolder, Noord-Holland, Utrecht, Flevoland en Gelderland die ook voorzien in proefboringen naar schaliegas. Het betreft in de meeste gevallen een opsporingsvergunning. Voor de Provincie Utrecht gaat het om een gebied ter grootte van circa 60 procent van het grondgebied.
De discussie over gaswinning in Nederland ligt onder een vergrootglas nu de provincie Groningen begin dit jaar werd geconfronteerd met de keerzijde van gasboringen. Door de winning zijn ondergronds spanningsverschillen ontstaan waardoor Groningen al vijf keer is getroffen door een aardbeving. Ook bij schaliegaswinning is er kans op bodemdaling en aardschokken. De hoeveelheid energie die uit schaliegas wordt gewonnen blijft achter bij de verwachtingen.
Twee jaar geleden stelde de overheid een moratorium in waarmee alle activiteiten op het gebied van schaliegas werden verboden. Nader onderzoek moet uitwijzen welke risico’s er met de winning gepaard gaan voor mens, natuur en milieu. Volgens planning wordt het onderzoek voor 1 juli 2013 gepubliceerd, waarna besloten wordt of het moratorium wordt opgeheven of dat er een verbod komt op de winning van schaliegas en het nauw verwante steenkoolgas.
GL wil dat het moratorium op boren naar het ‘onconventionele’ gas met twee jaar wordt verlengd. Volgens de partij gaat het lopende onderzoek naar schaliegas onvoldoende in op de vraag wat de winning voor Nederland oplevert. Het zou daarbij alleen gaan om een literatuuronderzoek waarin naar de ervaringen in Amerika en Engeland wordt gekeken. De top van Shell, Akzo Nobel en DSM daarentegen is bezorgd over de uitblijvende investeringen in schaliegas.
Het verzet tegen de proefboringen groeit. Zo werd onlangs Schaliegas Vrij Noordoostpolder opgericht, het vierde lokale actieplatform. Ook de gemeente Noordoostpolder heeft zich inmiddels uitgesproken tegen de winning van schaliegas. Daarmee is het de 44ste Nederlandse gemeente die de omstreden vorm van gaswinning afwijst.