Films over de wijze waarop mensenlevens zich over langere tijd ontwikkelen, zijn tamelijk zeldzaam. Met Before Midnight wordt een indrukwekkende trilogie over de relatie van een stel voltooid.
De Amerikaanse regisseur Richard Linklater heeft met zijn Before Midnight een derde deel toegevoegd aan de verfilming van een langdurige liefdesrelatie. Met dezelfde twee hoofdrolspelers, vertolkt door de Franse actrice Julie Delpy en de Amerikaan Ethan Hawk. Was er in Before Sunrise (1995) en Before Sunset (2004) nog sprake van lichte twijfel of het stel daadwerkelijk bij elkaar zou blijven, in Before Midnight (2013) hebben ze inmiddels de leeftijd van dik veertig bereikt en hun jeugdige onbezonnenheid achter zich gelaten.
Het toeval speelt in de eerste twee delen een grote rol. In Before Sunset zijn we getuige van een romantische nacht van het stel in Wenen, idealistische studenten die elkander zojuist hebben ontmoet. Negen jaar later wordt dit herhaald, ditmaal is de locatie Parijs waar Jesse toevallig is voor een boekpresentatie. In 2013 blijken ze inmiddels samen te wonen en twee jonge dochters te hebben. Ergens op een rustieke idyllische plek in het zuiden van de Peloponnesos in Griekenland vieren ze vakantie.
Wat een gelukzalige vakantie had moeten worden, verloopt anders. Het wordt de kijker duidelijk dat niet alles koek en ei is tussen Jesse en Celine. Tergend langzaam constateren we dat binnen de relatie geen haarscheurtjes zijn ontstaan maar kloven. Op de leeftijd van begin veertig aangekomen blijken routine en irritaties hun weg te hebben gevonden, met de daarbij behorende bagage van het leven.
Jesse is een gevierd schrijver met de nodige bravoure, maar is ook nogal passief. Hij heeft een zoon uit een vorige relatie die hij zelden ziet. Celine worstelt met haar carrière en vorige relaties. Zij uit haar ongenoegen door haar geliefde op zijn houding aan te spreken, als een schooljuf leest zij hem graag de les. Een botsing kan niet uitblijven. Before Midnight is in dezelfde losse en ontspannen stijl gemaakt als z’n voorgangers. Om die reden komt de ontluistering van hun sputterende relatie zo hard aan.
De trilogie toont ons eindeloze wandelingen van het stel en dito onderlinge gesprekken. Delpy en Hawke hebben mee mogen schrijven aan het scenario van regisseur-scenarist Linklater. Dit heeft voor een unieke authenticiteit gezorgd, alsof de kijker het liefdesleven van echte mensen observeert. De schijnbaar tentoongespreide spontaniteit van de acteurs, die lijken te improviseren, werkt.
Before Sunrise toont ons een uitgerekte flirt tussen twee jonge mensen, Before Sunset is een soort romantische reünie geworden. Deel drie heeft geleid tot een pijnlijke ontleding van een liefdesrelatie. Als toeschouwer zijn we betrokken geraakt bij het leven van deze man en vrouw en ergeren ons soms aan hun gedrag. Ze zijn hun jeugdige glans kwijt geraakt. Nu wordt hun romantische droom over eeuwige liefde ernstig op de proef gesteld.
Before Midnight roept herinneringen op aan de sprankelende liefdesfilms van de Franse regisseur Eric Rohmer. De film is in een vergelijkbare spontane stijl gemaakt, met scherpe en grappige dialogen in overvloed. Ondanks de pijnlijke realiteit heeft de film een luchtige en losse stijl. Het lijkt simpel om zoiets in elkaar te zetten. Films waarin dit geprobeerd wordt, mislukken meestal jammerlijk. Het is aan de vaardigheid van regisseur Linklater en zijn twee uitstekende acteurs te danken dat het weer een geslaagde en meeslepende film is geworden. Wordt hopelijk vervolgd.
Ulrik van Tongeren
Before Midnight (Eye, 2013)