WASHINGTON/LONDEN – De Amerikaanse veiligheidsdiensten NSA en FBI, alsmede GCHQ in Groot-Brittannië hebben vrij toegang tot gegevens van gebruikers van onder meer Google, Apple en Facebook. De kritiek op Obama zwelt aan.

Dat schrijven The Washington Post en The Guardian op basis van geheime stukken die de twee kranten in hun bezit hebben. Middels het geheime programma PRISM zouden de overheidsinstanties bijvoorbeeld zoekgegevens, e-mails, foto’s, video’s en chatgesprekken verzamelen en opslaan. Bedrijven als Google, Facebook, Microsoft, Apple, Yahoo en Skype zouden vrijwillig deelnemen.

PRISM werd onder president Bush toegevoegd aan de Amerikaanse surveillance wet en verlengd onder Obama in december 2012. Het gaat om toegang tot zowel live als opgeslagen communicatie, zonder dat daar een bevelschrift voor nodig is. De veiligheidsdiensten National Security Agency (NSA) en FBI hebben volgens deze wet eveneens toegang tot de gegevens van gebruikers van de deelnemende bedrijven die buiten de VS wonen.

Ook GCHQ, de Britse elektronische afluister-en veiligheidsdienst, verzamelt in het geheim inlichtingen van ‘s werelds grootste internetbedrijven. GCHQ heeft, zo blijkt uit de documenten, zeker sinds juni 2010 toegang tot het programma, en heeft in het afgelopen jaar 197 rapporten met inlichtingen verzameld. In een verklaring tegenover The Guardian meldt GCHQ dat het de “verplichtingen naar de wetgeving zeer serieus neemt.”

Donderdag werd bekend dat de NSA de telefoondata van miljoenen klanten van Verizon, een van de grootste telefoonproviders van de Verenigde Staten, verzamelt. Onder leiding van Obama worden miljoenen gegevens van inwoners geselecteerd en bewaard, ongeacht of ze van iets worden verdacht. Obama en het ministerie van Justitie lagen vorige maand ook al onder vuur, toen bleek dat journalisten van persbureau AP en nieuwszender Fox in de gaten worden gehouden.

De kritiek op president Obama zwelt dan ook aan. Hij verzette zich in 2008, tijdens zijn presidentscampagne, sterk tegen het oneindig verzamelen van gegevens van burgers die nergens van verdacht worden. ‘Obama bewijst dat de president alle macht gebruikt die hij krijgt, en die macht zeer waarschijnlijk ook misbruikt’, meldt The New York Times in een commentaar. Het dagblad steunde tot tweemaal toe de kandidatuur van Obama.