Schokkend nieuws vorige week vanuit de Verenigde Staten inzake het afluisterschandaal van de Amerikaanse overheid. Het digitale staatsterrorisme onder Obama Bin Laden (het verschilt echt maar één letter) is in zijn regeerperiode alleen maar verder geïnstitutionaliseerd en ondermijnt de basis van de democratische rechtsstaat binnen en buiten Amerika.

Iedereen als verdachte, massale data-opslag en vervolgens continu real-time profiling van iedere burger en speciaal de burgers en organisaties die deze regering niet aanstaan. ‘Vertrouw ons maar, wij vertrouwen u namelijk niet.’ Eenzijdige transparantie, de burger zonder enige vorm van privacy, de overheid afgeschermd middels zogenaamde staatsveiligheidsprotocollen en altijd in oorlog met een onbekende vijand, dus ‘alles is geoorloofd’.

Een democratie kenmerkt zich door openbaarheid van bestuur en respect voor het privéleven van burgers. In een dictatuur is het precies andersom: openbaarheid van privéleven en geheim bestuur zijn hier de norm. Hoe democratisch is Amerika tegenwoordig nog? Klokkenluiders die voor basale grondrechten staan en echte patriots in de zin van het woord zijn worden er afgeschilderd als terroristen.

Edward Snowden, 29 jaar, staat voor zijn principes en moet nu asiel aanvragen ver buiten de VS. Julian Assange, nu al tijden verblijvend in een ambassade te Londen omdat hij wantoestanden heeft gepubliceerd van dezelfde overheid. Waar is de tijd dat dit soort mensen op een voetstuk werden gezet; nog niet zo lang geleden tijdens het Watergate-schandaal en de president moest aftreden? Het doet denken aan George Orwell newspeak: alles gewoon omdraaien, ontkennen, liegen en bedriegen. Dit is dan de regering die ‘change’ en ‘hope’ heeft verkocht aan haar eigen bevolking en aan de wereld.

Enkele hoopvolle veranderingen à la Obama: Guantanamo Bay is nog steeds open en herbergt gevangenen die er al jaren zitten en geen vorm van eerlijk proces of uitweg hebben; geheime rechtbanken zijn hier de norm. Overal ter wereld worden ongewenste burgers en onschuldige burgers die er naast staan middels drones zonder enige vorm van proces, rechtsgang, bewijs etc. preventief geëlimineerd en wordt het souvereine luchtruim van buitenlandse staten geschonden. Als er dan een drone neerstort wordt er hard geschreeuwd dat die direct overgedragen dient te worden in plaats van excuses aan te bieden voor schending van internationaal recht. Er worden inmiddels honderden piloten opgeleid voor drones en het op computergame-achtige wijze vermoorden van ‘verdachten’.

Na Echelon, Carnivore en andere dataverzamelingsprogramma’s worden deze nu dus aangevuld door Prism, om zo een digital life file van elke burger te kunnen creëren ter analyse van het verleden, het heden en mogelijk toekomstig gedrag en denkwijzen. Mochten deze de overheid niet bevallen dan valt het woord ‘terrorist’ en ‘lid van een criminele organisatie’ direct en wordt een profiling programma opgezet. Deze schaamteloze schending van het recht op een privéleven wordt direct verkocht als terrorismepreventie.

Waar voorheen met rede verdachte burgers van een misdrijf middels tussenkomst van een rechter gevolgd konden worden en de controle vooral gericht was op buitenlanders in het eigen land, is nu iedere burger zonder toestemming aan de beurt en hebben in de VS al 5 miljoen overheidsdienaren toegang tot dergelijke classified information. En is het target binnen Prism heel duidelijk de gehele wereld en alle (vormen van) communicatie. Welkom in de nieuwe wereld! Data macht frei!

Nu de regering Obama de gegevens heeft worden ze ook direct misbruikt voor het niet afgeven van vergunningen of extra belastingcontrole bij andersdenkende groeperingen, kortom het ene schandaal na het andere. Privacy First waarschuwt al jaren voor function creep (doelverschuiving) bij dit soort wetgeving en uitvoering. De Patriot Act is hierin de minst patriottische wet (newspeak) sinds het ontstaan van de VS en wordt te pas en te onpas ingezet om grenzeloos misbruikt te worden door de overheid, ook buiten de VS.

Zomaar even een korte greep uit de zaken die naar buiten komen. Wat Privacy First vooral stoort is het ontbreken van enige zelfreflectie en zelfbeheersing bij overheden. ‘Is het technisch mogelijk? Dan doen we het!’ In plaats van de democratische discussie te voeren en een inhoudelijke reactie te geven met verontschuldigingen of het aftreden van de verantwoordelijken wordt direct voor de aanval gekozen en een side-way discussie gestart, exact gelijk aan de WikiLeaks affaire.

Alles wordt omgedraaid, de klokkenluiders zijn terroristen en privacy-fetisjisten en eigenlijk zwak en gevoelig, eigenschappen die direct uitgeschakeld moeten worden. De vraag direct ombuigen van het onderwerp naar fouten in de organisatie ter eliminering van klokkenluiders: ‘hoe kan het zijn dat deze klokkenluider niet eerder is gesignaleerd?’ Vervolgens direct stigmatiseren van de klokkenluider en roepen dat er nog harder tegen opgetreden zal worden om andere intelligente mensen met een gezond verstand en democratische visie vooral te ontmoedigen ook dergelijke acties te ondernemen.

Daarna het stigmatiseren van andersdenkenden en de pers. Die schandalige vrije pers die het in zijn hoofd haalt dergelijke zaken te publiceren, er is al een oproep om de pers die met klokkenluiders samenwerkt direct mede te vervolgen. Direct de tegenaanval, hoef je het niet over de inhoud te hebben, wel zo gemakkelijk! Het mag van de wet via de Patriot Act! In plaats van deze wet ter discussie te stellen als er echte patriotten die voor principes staan wandaden naar buiten brengen.

Het schaamteloos blijven beweren dat er niks aan de hand is in het delen van gegevens zonder toestemming van burgers van andere landen met als argument dat het wel makkelijk is en dat de overheid wel weet wat goed is voor de burger. Dit alles vanuit angstdenken zonder privacyvriendelijk alternatief.

Telkens gaat de overheid de echte discussie uit de weg om de grondbeginselen van de democratische samenleving te versterken vanuit vertrouwen en eigen verantwoordelijkheid te stimuleren bij de burger en waar nodig het bestel aan te passen met technologie ter verbetering van het democratisch proces. De overheid in de Verenigde Staten is net als vele andere overheden volkomen de weg kwijtgeraakt en vergeten dat zij in dienst staat van de burger en de democratische grondbeginselen, in plaats van andersom.

Privacy First roept alle belangengroepen en overheidsonderdelen op voor een brede maatschappelijke discussie hierin. Er zal echt een grondig alternatief voor het organiseren van een democratische samenleving moeten komen in dit digitale tijdperk om overheidsterreur op onschuldige en weerloze burgers te stoppen waar die nu explosief toeneemt.

Wat is nu nog het verschil tussen een dictatuur of eenpartijstaat à la China en de grote roerganger van het vrije Westen, de VS? Dat het kapitalistische samenlevingen zijn? Wat is nu nog de boodschap van vooruitgang, vertrouwen en liefde op een samenlevingsmodel dat een hoopvolle toekomst biedt aan de volledig meeparticiperende burger?

Schaalvergroting, afstand crëeren met de burgers, negatieve boodschappen vanuit angst, wantrouwen en zwart-wit denken gaan uiteindelijk geen prettige samenleving vormgeven. Toch is het sinds ‘9/11’ dagelijkse kost. Privacy First heeft jaren geleden al besloten om te kiezen voor een 2000 jaar lang bevochten en inspirerende vrije samenleving en voor de onschuldige burger een streep in het zand te zetten. Hulde aan de klokkenluiders! Wie volgt?

Bas Filippini

De auteur is voorzitter van stichting Privacy First