Ondanks z’n rauwheid levert regisseur en schrijver Salvatore Mereu met Bellas Mariposas een ode aan het optimisme en de onverzettelijkheid van de Italiaanse arbeidersklasse.
De 12-jarige Caterina vertelt over haar leven in een rot woning en een rottige stad. Ze woont in een buitenwijk van Cagliari, de grootste stad op het eiland Sardinië. Caterina richt zich tot de camera alsof de film een documentaire is over haar leven. Ze verhaalt in geuren en kleuren over het lief en leed van haar nog jonge leven. Haar grote zus is hoer, vader is een werkloze nietsnut en moeder werkt om het gezin in leven te houden.
Het omvangrijke gezin bewoont een claustrofobisch appartement in een grauwe flat. Een van haar broers wil de buurjongen, waar Caterina stiekem een oogje op heeft, vermoorden. Haar dagelijkse leven behelst een deprimerende opsomming, maar Caterina sprankelt en straalt optimisme uit. Debutante Sarah Podda zet hier een prachtige hoofdrol neer; zowel het kinderlijke als het vroegwijze komt overtuigend tot uiting. Hetzelfde kan gezegd word van Maya Mulas die Luna, de hartsvriendin van het meisje, speelt.
De Italiaanse regisseur Salvatore Mereu (1965) is zelf afkomstig uit Sardinië. Bellas Mariposas – prachtige vlinders – is zijn derde speelfilm over z’n geliefde eiland. Zijn jonge actrices vlinderen door de film maar dragen deze ook. Dat is een gewaagde strategie, maar het werkt wonderwel. Het is een film in de grote traditie van het Italiaans neorealisme, herinneringen oproepend aan de films van Pasolini over de arbeidersklasse.
Toch heeft Mereu zijn eigen stijl en aanpak. De film bruist van de sprankelende humor, terwijl het leven in de grauwe buitenwijk toch veel nare kanten heeft. We maken een dag mee uit het dagelijkse leven van Caterina. Zij ruziet met haar zusters, broers en vader, bezoekt het strand met haar vriendin Luna en beleeft een bewogen avond op het centrale plein van haar wijk waar een waarzegster alles lijkt te weten. Deze avond heeft meer dan een vleugje Fellini, het is een uitbundige finale van een verrassend vrolijke film.
Italiaanse films met een maatschappijkritische lading zijn doorgaans op de zware hand. Mereu bewijst met Bellas Mariposas dat ook met een lichte snaar de harde realiteit getoond kan worden. Soms schuift de film gevaarlijk langs uitzinnige satire. Het zal toch niet zo zijn dat álle volwassen mannen op het eiland hopeloze nietsnutten en seksbeluste leeghoofden zijn? Waarschijnlijk is deze observatie niet ver bezijden de waarheid in een uitzichtloze buitenwijk zoals hier getoond wordt.
Het geheime wapen van regisseur en schrijver Mereu is dat hij al zijn personages respecteert en ze zodoende niet tot op de grond toe afbreekt. Tegen het einde van de film blijkt de vader van Caterina helemaal niet zo’n onmens te zijn. De man krijgt een heldhaftig aura wanneer hij voorkomt dat een buurvrouw in elkaar wordt geslagen. Ondanks z’n rauwheid is Bellas Mariposas een ode aan het optimisme en de onverzettelijkheid van de Italiaanse arbeidersklasse.
Ulrik van Tongeren
Bellas Mariposas (Amstel Film, 2012)