PARIJS – De Franse kernproeven in de jaren ’60 en ’70 in de Stille Oceaan hebben geleid tot nucleaire vervuiling op de eilandenreeks Frans-Polynesië. De Franse regering echter hield dit decennia lang onder de pet.
Tussen 1960 en 1996 voerde Frankrijk in totaal 193 kernproeven in de Stille Oceaan bij Frans-Polynesië, aanvankelijk bovengronds maar na internationale protesten ondergronds. De Franse overheid hield jarenlang vol dat er bij die proeven geen nucleaire vervuiling vrijkwam. Maar uit de documenten die Le Parisien in handen kreeg, blijkt dat een deken van radioactief plutonium heel Frans-Polynesië bedekte.
Zo werd na een proef in 1974 Tahiti, het meest dichtbevolkte eiland, blootgesteld aan 500 keer de maximaal aanvaarde straling. Le Parisien spreekt van ‘een van de grootste geheimen van de Franse strijdkrachten.’ De krant refereert aan een dossier van 2050 pagina’s welke vrijgesteld is van geheimhouding, maar waarvan 114 pagina’s onleesbaar zijn gemaakt.
Roland Oldham van Moruroa e tatou, een vereniging van slachtoffers, zegt dat de nieuwe informatie gebruikt zal worden om compensatie te eisen. “Voor ons is een document erg zorgwekkend. Het stelt dat Tahiti in totaal 37 keer besmet is geweest”, zei hij onlangs in een interview op Radio New Zealand International. Opmerkelijk detail is dat ook 26 marineschepen besmet zijn geraakt.
Organisaties van slachtoffers blijven de druk opvoeren om nog 148 andere documenten vrij te krijgen. “We bedelen niet om informatie bij de Franse overheid”, zegt Oldham. “Over de waarheid valt niet te onderhandelen, en ons volk heeft het recht te weten wat er gebeurd is. De houding van de Franse overheid is er een van vertragen, vertragen, vertragen, zoveel ze kunnen. Als ze eerlijk was geweest in de onderhandelingen met ons, dan waren deze zaken al lang geleden opgelost.”
In 2006 stelde een Franse onderzoekscommissie een toename van het aantal kankerpatiënten vast in de directe omgeving van de voormalige testlocaties. Pas in 2010 gaf Frankrijk toe dat er financiële compensatie moest volgen voor de slachtoffers, maar de procedure is complex en enkel slachtoffers uit een beperkt gebied kunnen er aanspraak op maken. Van 800 dossiers hebben nog maar 11 mensen compensatie gekregen. In totaal waren 150.000 burgers en militairen woonachtig en werkzaam in de buurt van de kernproeven.