De Spaanse regisseur Pablo Berger steekt met Blancanieves zijn bewondering voor de zwijgende film van begin vorige eeuw niet onder stoelen of banken. Slechts met beelden, muziek en tussentitels presenteert hij het verhaal van Sneeuwwitje.

Het klassieke sprookje van de Gebroeders Grimm blijkt op originele wijze te zijn bewerkt. Het verhaal speelt zich af in de Spaanse stad Sevilla in de jaren ’20 van de vorige eeuw. Carmencita (Sofia Oria) wordt aan het werk gezet door haar kwaadaardige stiefmoeder (Maribel Verdú). Het jonge meisje leert haar vader (Daniel Giménez Cacho) kennen, eens een beroemd stierenvechter, nu invalide en eenzaam. Opgegroeid tot een schoonheid ontdekt Carmencita (Macarena Garcia) dat ze haar talent voor het stierenvechten van hem geërfd heeft. Ze sluit zich aan bij een groep stierenvechtende dwergen.

Het verhaal van Sneeuwwitje en de zeven dwergen werd in 1937 door Walt Disney tot een befaamde en onvergetelijke tekenfilm gemaakt. Daarna volgden talloze verfilmingen van dit sprookje. Iedere tijd heeft zijn eigen Sneeuwwitje, het is een onuitputtelijke bron voor filmmakers. Zoals vorig jaar, met de nieuwe Hollywood-producties Mirror, Mirror en Snow White and the Huntsman. Opvallend aspect van deze films is dat de boze stiefmoeder centraal staat. De kwaadaardigheid van de stiefmoeders en hun motieven worden uitvoerig getoond, Sneeuwwitje is verworden tot een kleurloze bijwagen.

De aandacht voor de boze stiefmoeder is tekenend voor deze tijd: de vervagende schoonheid tegenover de jeugdige schoonheid komt daardoor nog scherper aan. Het intrigerende aan Blancanieves echter is dat regisseur Berger zowel de klassieke als de moderne visie op Sneeuwwitje in zijn film heeft weten te verenigen. De formidabele Spaanse actrice Maribel Verdú als stiefmoeder heeft een erotische uitstraling die ongepast zou zijn geweest tijdens de bloeitijd van de stomme film.

Tevens heeft Berger de onschuld en de magie van de vroege zwijgende film in zijn film verwerkt. Op enkele momenten voelt dit schizofreen aan, deze botsing tussen klassiek en modern. Het blijft natuurlijk een film die met de ogen van vandaag inspiratie haalt uit de rijke geschiedenis van de stille film. Opvallend ook dat Blancanieves zich afspeelt binnen het stierenvechtersmilieu, een typisch Spaanse invalshoek.

De scènes aan het begin en aan het einde van de film, wanneer de handeling zich in de arena afspeelt, zijn de meest betoverende. Hier toont Berger zijn meesterschap. De theatrale entourage van de arena geeft de film vleugels en een grote dramatische spanning. Het fraaie camerawerk en de inventieve muziek met een flinke dosis flamenco hebben van Blancanieves een betoverende filmervaring gemaakt.

De inspiratiebronnen voor Berger uit de filmgeschiedenis zijn talloos, maar hij heeft er een originele draai aan weten te geven. De film voelt authentieker en eerlijker aan dan die andere recent verschenen zwijgende film The Artist. Zwart-films zijn sowieso aan een opmars bezig, filmmakers ontdekken opnieuw de dramatische mogelijkheden en de schoonheid van het zwart-witte beeld. Het is een trend die ingaat tegen bombastische onzin als 3D. Terugkeren naar de bron van de cinema is plotseling vooruitstrevend.

Ulrik van Tongeren

Blancanieves (A-film, 2012)