Tessa Elieff, een Australische geluidskunstenares, is gefascineerd geraakt door de samenhang tussen geluid en omgeving. In haar optredens onderzoekt zij de deze samenhang, gekoppeld aan tijd en beleving. Elieff maakt onder de naam Tattered Kaylor installaties van multi-speakersystemen en plaatst deze in de ruimte. Met onder andere field-recordings stelt zij composities samen die gemaakt zijn speciaal voor deze locaties.

Het Oostenrijkse label Moozak heeft zowel een cd als dvd uitgegeven waarin verschillende werken van haar zijn gedocumenteerd. Vaak zijn geluidsopnames van optredens een slap aftreksel van wat er op het podium te beleven viel, maar deze tracks halen dit manco probleemloos onderuit vanwege de hoge opnamekwaliteit.

De cd Selected Realities bevat twee nummers waar Tibetaanse klankschalen de geluidsbron van is. Ik heb inmiddels al vele composities met gebruik van dit meditatieve instrument beluisterd, maar de speelwijze en de bewerking ervan door Kaylor maken deze composities bijzonder. De opnames waren in eerste instantie gemaakt voor een installatie met een 5.1 surround systeem, te beluisteren in een zes-vloers trappenhuis.

Het nummer Drainbirds is een prachtige compositie van verschillende vogelgeluiden. De opnames hiervoor zijn op dusdanige wijze gecomponeerd dat het lijkt alsof de vogels om je heen vliegen, of zelfs in je hoofd, van de ene naar de andere kant. Deze opname is speciaal gemaakt om af te kunnen spelen in een afvoerkanaal.

De gelijknamige dvd bevat drie nummers die geschikt zijn voor een 5.1 surround systeem, de overige twee tracks zijn uitgebracht op audio-formaat. Stairwell 2007 is een live-opname van Kaylor en Lennart Katwzwinkel. Een zangstem vult de ruimte en speelt ermee door mee te gaan met de echo’s die ontstaan. Een zwaar basgeluid ondersteunt de minimale vocalen middels allerlei metaalachtige geluiden. De sfeer is sinister en donker.

De film Samadhi Mechanics is een ode aan de techniek. Het begint met de opname van een ondergrondse gang. Het beeld staat stil. De enige verandering die zichtbaar is, ontstaat door middel van een spel met licht en schaduw. Het geluid is abstract. Zodra de camera begint te bewegen, komt een immens grote schaarvormige lift in beeld. Het geluid loopt synchroon met de bewegingen die deze machine maakt. Het is maar de vraag of het hoorbare geluid afkomstig is van de machine zelf of toch van elders.

Eigenlijk doet dat niet ter zake. De film is zoals gezegd een hommage aan de techniek van de machinerie, de manipulatie van geluid en hoe je de omgeving zoals je die ervaart kunt veranderen. Selected Realities is een prachtig document over geluidskunst en de wijze waarop je ermee de realiteit een andere invulling kunt geven.

Jan Kees Helms