Afgelopen zondag kon je de volgende aantijging op de conservatieve opiniewebsite De Dagelijkse Standaard (DDS) lezen: ‘Volgens Der Spiegel heet het programma waarmee de NSA [Amerikaanse inlichtingendienst] het internationale betalingsverkeer in de gaten houdt Follow the Money.’ Columnist Michael van der Galien vermoedt dat de Nederlandse gelijknamige website Follow the Money (FTM), het onafhankelijke platform voor financiële onderzoeksjournalistiek, ‘stiekem een afdeling van de NSA’ is.
En dat is opmerkelijk, want de website FTM, die zondagmiddag enige tijd onbereikbaar was, schrijft over haar bestaansreden het volgende: ‘Follow the Money is het eerste en enige onafhankelijke multimediale platform voor onderzoeksjournalistiek in Nederland.’ Je denkt dan: Werken die tegenwoordig samen met een geprivatiseerde overzeese geheime dienst, die zichzelf ook nog eens bespioneert? De conclusie is dan snel getrokken: onderzoeksjournalisten zijn dus, evenals managers, politici, wetenschappers en presentatoren van de publieke omroep, ook niet te vertrouwen.
Niet onbelangrijk om hier te vermelden is dat DDS schrijft voor een publiek dat snakt naar een sterke leider, het type leider dat duidelijkheid geeft. De sterke leider is eveneens zakkenvuller, maar je weet wel waar je aan toe bent. Daar komt bij dat ‘volk met afwijkende denkbeelden’, dat alleen maar rotzooi geeft, na verloop van tijd zo bang is voor deze leider, die tegenstanders onverhoeds geblinddoekt afvoert in donkergekleurde auto’s waardoor je op den duur geen NSA’s of AIVD’s meer nodig hebt. Oftewel, we hebben het over de natte droom van Opstelten en Teeven.
Nadat vroeg in de avond de website van FTM weer in de lucht was, meldde de redactie: ‘Een speciale tak van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA, Follow the Money genaamd, spioneert op internationale betalingen van creditcardmaatschappijen.’ Om misverstanden te voorkomen wordt nadrukkelijk vermeld dat het om een ‘andere Follow the Money‘ gaat, een afdeling van NSA dus. Een blunder van DDS? Tenzij de website binnenkort komt met harde bewijzen van Edward Snowden, maar daar lijkt het niet op.
Voor DDS is het blijkbaar nog komkommertijd. Is dat niet het probleem van websites waar het alleen maar om dagelijkse opinies draait en niet om gedegen journalistiek? Is opinie niet altijd komkommertijd? Om aandacht te trekken neem je het niet zo nauw, een mening verdringt dan al gauw de feiten. Een gewaagde formulering en een strakke dealine doen de rest.
En mocht je fout zitten, dan is er meestal geen haan die er naar kraait. Want wat opvalt is dat niet één van de reaguurders van DDS ingaat op het nieuws over de Nederlandse FTM. Zonder uitzondering gaat het om reacties als deze: ‘Wanneer u niets te verbergen heeft, dan heeft u niets te vrezen.’
Ron Kretzschmar