Het afsluitende Gala van de Nederlandse Film waar de Gouden Kalveren werden uitgereikt, was dit jaar opvallend somber van aard. Dat heeft met bezuinigingen te maken en de toekomst van de Nederlandse film. De afwezigheid van menig genomineerde kandidaat, onder wie regisseurs en acteurs, gaf het geheel een merkwaardige lading.
Kan dat gala niet beter afgeschaft worden? De Gouden Kalveren kunnen worden uitgereikt tijdens het jaarlijkse diner voor de top van de Nederlandse film dat plaatsvindt voorafgaande aan het gala. Het zou een flinke besparing opleveren, er valt al genoeg glitter en glamour te bewonderen op het Nederlands Film Festival (NFF). Over besparingen gesproken, het festival zou volgens sommige critici beter ingekort kunnen worden tot een week. Er zijn nu te weinig bioscoopfilms die nog op het festival in première gaan, het is vooral een podium voor tv-films geworden.
De NFF-organisatie deed zelf een duit in het zakje met de vertoning een zwartgallig filmpje over het festival van komend jaar. De toekomst schijnt slecht te zijn omdat de economische steunmaatregelen voor filmwerk niet gehonoreerd lijken te worden. In de ons omringende landen is er sprake van belastingregelingen die het gunstig maken om daar films op te nemen en af te werken. Dat zorgt er weer voor dat een groot aantal filmbedrijven in Nederland failliet dreigt te gaan.
Feit is dat de Nederlandse filmindustrie afhankelijk is van overheidssteun. Zelfs de grote commerciële films kunnen niet zonder. Deze discussie is al jarenlang aan de gang, misschien gaan we richting het Amerikaanse systeem waar de overheid helemaal geen financiële steun verleent aan filmproducties. Ondanks het huidige succes gaan we blijkbaar een donkere toekomst tegemoet.
In het randgebeuren van het NFF vinden elk jaar leuke dingen plaats, al was het programma-onderdeel Schande! over naaktheid in de Nederlandse film niet groots uitgewerkt. Het leverde toch een memorabele slotavond op met de vertoning van het beruchte Vergeef me (2001) van regisseur Cyrus Frisch, alsmede de vertoning van het intrigerende Mijn nachten met Susan, Olga, Albert, Julie, Piet & Sandra (1975) van Pim de la Parra.
Vergeef me is nog altijd behoorlijk shockerend. Hierin voert Frisch een aantal randfiguren op die hij van de straat plukte en manipuleert ze tot pijnlijk en grensoverschrijdend gedrag. Zijn bedoeling was om grenzen te verleggen, taboes te doorbreken. Bij het geanimeerde nagesprek bekende de regisseur dat het allemaal fictie was, een weinig geruststellende mededeling. Frisch kreeg een imposante woede-uitbarsting tegenover een criticus die alleen maar tien minuten van zijn film had gezien en er toch een recensie over had geschreven.
Mijn nachten met Susan, Olga, Albert enzovoort is een vergeten film uit het roemrijke blootverleden van de Nederlandse film. Het is een aangenaam prikkelende erotische thriller, vertoond in de vorm van een schitterende 35mm kopie die nostalgische gevoelens oproept aan de tijd waarin het bloot de Nederlandse film domineerde. Het cliché dat de Nederlandse film grossiert in naakt, is allang achterhaald.
Volgens regisseurs Martin Koolhoven en Eddy Terstall is de Nederlandse film heden ten dage juist preuts te noemen, in films van andere landen is heel wat meer bloot te zien. Dus laten we alsjeblieft terugkeren naar de provocerende film waarin veel naakt is te zien. De enige regisseur die nog weet te provoceren is Alex van Warmerdam. Gelukkig won hij met zijn recente meesterwerk Borgman het Gouden Kalf voor de beste film.
Ulrik van Tongeren