De Franse filmlegende Catherine Deneuve werd onlangs 70 jaar. In de aangename roadmovie Elle s’en va zet ze weer een fraaie rol neer. Deneuve is nooit gemakzuchtig, rust niet op haar lauweren, en is aangenaam nuchter over haar imposante carrière als we de interviews met haar mogen geloven.
Regisseuse Emmanuelle Bercot schreef het scenario speciaal voor Deneuve. In de film speelt ze de zestiger Betty, eigenaresse van een slecht lopend restaurant op het platteland van Bretagne. Van haar bazige moeder verneemt ze dat haar minnaar er met een jonge vrouw vandoor is. Betty stapt in haar Mercedes om een pakje sigaretten te gaan kopen. Gedurende de film zal ze niet meer thuis komen.
Een roadmovie is een ideaal middel om een hoofdpersoon zichzelf te laten hervinden. De aanschaf van sigaretten – Bretagne op zondag is hiervoor niet bepaald de aangewezen locatie – vormt dan een klassieke aanleiding om ervandoor te gaan. Betty belandt bij een oude boer die met beverige reumatische vingers een sigaret voor haar draait. Nooit eerder is nicotineverslaving zo tragikomisch verbeeld als hier.
De belevenissen van Betty zijn verrassend en hebben een rauw randje. Er is zeker sprake van een bespiegeling over ouderdom en verloren illusies. Betty is een voormalig schoonheidskoningin die voortdurend op haar voicemail berichten aantreft met de mededeling dat ze verwacht wordt aanwezig te zijn op een reünie van ex-missen uit 1969. Zodoende moet ze haar verleden in ogenschouw nemen, terwijl ze de problemen van vandaag al niet de baas is.
Bovendien wordt ze onderweg opgezadeld met een kleinzoon die ze naar zijn opa moet brengen in Zuid-Frankrijk. Ze zag haar kleinzoon en dochter jarenlang niet, het opstandige joch maakt haar reis niet makkelijk. Op papier klinkt dit allemaal banaal, Deneuve echter tilt met haar klasse de film naar een hoger niveau. Het alledaagse maakt ze memorabel. Elle s’en va oogt geïmproviseerd vanwege de vele amateuristische acteurs. De frisse en onbekommerde filmstijl maakt het tot een fijne film.
Het speelse gemak waarmee Deneuve haar onglamoureuze rol invult, is indrukwekkend. In films als Repulsion en Belle de Jour was zij een ongenaakbare schoonheid, de ijskoningin, zo werd zij genoemd. Inmiddels heeft zij zichzelf hervonden in spontaniteit, een bevrijdende ervaring om haar zo bezig te zien. Betty is een personage om van te houden. De film is een prachtige ode aan een van de grootste filmactrices, hopelijk gaat ze nog lang door.
Ulrik van Tongeren
Elle s’en va (Wild Bunch, 2013), nu in de bioscopen.