Verfilming van de gelijknamige bestseller van Herman Koch uit 2009 over een verschrikkelijk geheim dat onthuld moet worden tijdens een gezellig diner. Hoewel de film de scherpte van het boek treft, is de complexiteit van het verhaal niet helemaal uit de verf gekomen. Het boek verhaalt vanuit het perspectief van hoofdpersoon Paul. Voor een film is dat lastig, de makers hebben de vertelstem van Paul gebruikt. Soms werkt dat, soms niet.
Paul (Jacob Derwig) is een werkloze geschiedenisleraar die samen met zijn vrouw Claire (Thekla Reuten), broer Serge (Daan Schuurmans) en diens vrouw Babette (Kim van Kooten) dineren in een pretentieus sterrenrestaurant. Vanaf het begin is het geen gezellig samenzijn, en dan moet de onthulling over de zoons van beide koppels die iets ergs op hun kerfstok hebben, nog volgen.
Paul is een tegendraadse man met veel frustraties die hij botviert op zijn omgeving. Serge is een succesvol politicus en lijsttrekker die misschien wel minister-president kan worden. Het tekent de tegenstelling tussen beide broers en hun echtgenotes. Het komt pas werkelijk tot uitbarsting zodra Paul bekent dat hun zonen verantwoordelijk zijn voor de dood van een zwerver. De gruwelijke daad van de tieners werd vastgelegd door een beveiligingscamera, de beelden ervan zijn geregeld op tv en internet te zien.
Zullen de koppels de moord opbiechten of erover zwijgen? Serge kiest voor opbiechten omdat hij daarmee misschien zijn politieke carrière kan redden. Paul en zijn vrouw besluiten te zwijgen; het probleem kan beter binnenshuis gehouden worden. Zal eigenbelang of opofferingsgezindheid prevaleren? Een dergelijk complex thema valt in een film van 88 minuten moeilijk uit te werken. De verknipte familierelaties en onderhuidse spanningen worden in ieder geval redelijk overtuigend verbeeld.
Het is geen schande dat regisseur en scenarist Menno Meyjes de complexiteit van het boek niet heeft weten te vangen. De vertelstem van Paul en zelfs het zich richten tot de camera moeten ervoor zorgen dat de toeschouwer het drama ingetrokken wordt, wat meestal lukt. Ook de duistere sfeer van het boek komt sterk tot uiting in de pompeuze omgeving van het restaurant. Buiten het werk van Alex van Warmerdam kent de Nederlandse film niet veel ambitieuze pogingen tot duister drama.
Het Diner is een strak vormgegeven psychologisch drama met veel zwarte humor. Die humor komt vooral op rekening van de fenomenale Jacob Derwig, die de in eerste instantie de instabiele Paul ook menselijke waardigheid weet mee te geven. Evenals in het boek wordt in de film de dure plechtstatigheid van een sterrenrestaurant gefileerd. Bij elk gerecht komt de ober met een eindeloze beschrijving van de gebruikte ingrediënten, wat niet zo slim is ten overstaan van de explosieve Paul die de vloer aanveegt met dergelijk overbodig gezwets.
Menno Meyjes is een Nederlandse regisseur met een imponerend palmares, die eerder onder meer werkzaam was voor Steven Spielberg. Zijn Nederlands filmdebuut heeft tot een verdienstelijk resultaat geleid. Met name de sterke acteurs maken Het Diner tot een bezienswaardige film.
Ulrik van Tongeren
Het Diner (A-film Benelux, 2013), nu in de bioscopen.