Twee oude meesters in de filmwereld, regisseur Ridley Scott (1937) en schrijver Cormac McCarthy (1933), hebben samen een duistere ongrijpbare thriller gemaakt. In The Counselor loopt een drugsdeal fout af waardoor de personages de ondergang in worden gesleurd.

De Britse regisseur Ridley Scott heeft al heel wat films gemaakt, denk aan Alien en Blade Runner, maar zo’n duister wereldbeeld als in The Counselor tentoon wordt gespreid, daar had hij zich nog niet eerder aan gewaagd. Enkele weken geleden ging de film in de Verenigde Staten in première, waarna deze vrijwel collectief door critici werd neer gesabeld. Slechts een enkeling ziet er een fascinerende film in.

Cormac McCarthy is vooral bekend vanwege de verfilming van zijn boek No Country for Old Men door de regisseurs Joel en Ethan Coen. Voor The Counselor heeft hij voor het eerst een filmscenario geschreven. De dialogen, uitvoerige filosofische bespiegelingen waarin seks en geweld een belangrijke rol spelen, zijn van grote waarde. Desondanks blijven de beweegredenen van de personages duister. Ergens heeft het allemaal iets te maken met grenzeloze hebzucht.

Want waarom zou de naamloze advocaat, gespeeld door Michael Fassbender, zich inlaten met een drugsdeal waarmee hij alles op het spel zet? De figuren waar hij mee samenwerkt waarschuwen hem ervoor dat hij op gruwelijke wijze aan zijn einde kan komen. De advocaat heeft een vriendin (Penélope Cruz) die van dure dingen houdt, geld is dan onmisbaar. Het is puur onverdund noodlotsdrama wat de film biedt, de gebruikelijke dramaturgische wetten worden omstandig genegeerd door de makers.

The Counselor kent werkelijk geen enkel personage waar de toeschouwer zich mee kan identificeren. Al helemaal niet met het koppel Reiner (Javier Bardem) en Malkina (Cameron Diaz), die zijn de personificatie van het kwaad. En van de in cowboykleding gestoken Westray (Bradd Pitt) hoeft de advocaat ook al geen hulp te verwachten. Het zijn decadente figuren, deze personages, met jachtluipaarden als huisdieren. Hun luxe leventje wordt bekostigd door bloedgeld.

Het Mexicaanse drugskartel is de stuwende en op de achtergrond aanwezige macht, daar komt het geweld vandaan. Het duurt lang voordat dit losbarst, tergend lang hangt het de personages boven het hoofd. De voortdurend door de personages aangekondigde wreedheden resulteren in een verontrustend voorgevoel. Ridley Scott heeft het allemaal uiterst sober, bijna uitgebeend, geënsceneerd. De schoonheid van het landschap, het grensgebied van de VS en Mexico waar het verhaal zich afspeelt, geeft nog enig respijt.

Voor de rest is The Counselor een tamelijk beklemmende en onaangename film met een uiterst pessimistisch wereldbeeld. Scott wou al langer een boek van Cormac McCarthy verfilmen, het rauwe compromisloze wereldbeeld van de schrijver spreekt hem aan. Het is duidelijk dat Scott nu eens iets totaal anders wou maken. Op dit moment is hij bezig met de opnamen van het bijbel-epos Exodus, een voorspelbaar spektakelstuk waar hij er al zoveel van heeft gemaakt. Daarom mag The Counselor gekoesterd worden als een excentriek en fascinerend buitenbeentje in zijn omvangrijke oeuvre.

Dat van een dergelijk duister verhaal een film gemaakt kon worden met sterren als Fassbender, Diaz, Cruz en Bardem is op zich al opmerkelijk. The Counselor is een actiefilm met betrekkelijk weinig actie, louter kwaadaardige personages en een overvloed aan doorwrochte dialogen. Wat de acteurs betreft, die zijn allemaal uitstekend. Michael Fassbender zet de arrogante advocaat sterk neer, maar het is vooral Cameron Diaz als de gewetenloze serpent met haar dodelijke blik die de show steelt.

Ulrik van Tongeren

The Counselor (Warner, 2013), vanaf 14 november in de bioscopen.