Gevoelig familiedrama is het ideale genre voor de Japanse regisseur Kore-eda Hirokazu. Like Father, Like Son is een aangrijpende film over ouderschap. Twee baby’s worden bij de geboorte in een ziekenhuis verwisseld waardoor ze bij de verkeerde ouders terecht komen.
Bloedverwantschap is voor vaders in Japan een belangrijke zaak. Wanneer vader Ryota (Fukuyama Masaharu) zes jaar later van het ziekenhuis verneemt dat zijn zoontje Keita niet zijn kind is, zegt hij dat dit alles verklaart. Keita blijkt minder ambitieus dan zijn vader, een carrièreman, minder doortastend. Is het niet vreemd om van een 6-jarig jongetje al zoveel te verwachten? Het andere gedupeerde stel maakt zich niet zo druk over de capaciteiten van hun zoon, ze geven hem vooral liefde en geborgenheid.
Ryota, een architect, bewoont met zijn gezin een comfortabel appartement. De andere familie leeft ietwat armoedig maar met grotere levenslust en aandacht voor de kinderen. Het zou een film over de Japanse klassenmaatschappij kunnen zijn. Kore-eda is een subtiel filmmaker die dergelijke simplistische tegenstellingen juist niet in de verf zet. Het gaat de man om diepere levensvragen, zoals de band tussen ouders en hun kinderen, en over de ouderlijke verantwoordelijkheid.
Bloedverwantschap is voor beide moeders helemaal niet zo’n grote kwestie. Toch worden de gedupeerde families in een pijnlijk juridisch steekspel met het ziekenhuis getrokken. Moeten de jongens alsnog omgeruild worden? En wie beschouwen de ouders als hun echte zoon, degene die ze hebben opgevoed of de zoon die bloedverwantschap heeft? Het is een duivels dilemma om het kind waaraan je zes jaar zoveel liefde, zorg en ambitie hebt besteed los te moeten laten.
Ryota mag dan neerkijken op het in zijn ogen armoedige gezin dat zijn eigen zoon opvoedt, tegelijkertijd realiseert hij zich dat hij grotendeels de absente vader is geweest voor hun kind. Hij is de personificatie van de klassieke Japanse vader die vooral met zijn carrière bezig is in een harde prestatiemaatschappij. De jongens worden in het weekend omgeruild om kennis te maken met hun waarschijnlijk nieuwe gezin. Dat moet voor de kinderen verschrikkelijk zijn. Toch blijken ze op hun jonge leeftijd, zonder vooroordelen en meer openstaand voor verandering, plooibaarder dan volwassenen.
Het is knap hoe regisseur Kore-eda deze complexe problematiek overzichtelijk weet weer te geven, en dat zonder in gemakzuchtige stereotypen te vervallen. Ieder personage wordt geloofwaardig neer gezet, zowel qua tekortkomingen als sterke kanten. In het universum van Kore-eda bestaan er geen slechteriken of helden. Hij is een meester in het subtiel en bescheiden verbeelden van hartverscheurende verhalen, zonder in loos melodrama te vervallen.
De kinderen in zijn vorige films Nobody Knows (2004) en I Wish (2011) hunkeren naar een louterende hereniging. Deze films zijn grotere tranentrekkers dan Like Father, Like Son. Met zijn nieuwe werk heeft Kore-eda het, met een bredere blik op de Japanse samenleving, afstandelijker aangepakt. Niettemin is ook deze film evengoed een behoorlijk aangrijpend drama met essentiële vragen over ouderschap en bloedverwantschap, gezegend met een ruime dosis aan hoop en warmte.
Ulrik van Tongeren
Like Father, Like Son (Lumière, 2013), vanaf 20 november in de bioscopen.