Onuitroeibaar is het verlangen bij de AIVD te mogen werken met sleepnetten voor het ongericht zoeken op internet. Merkwaardig, aangezien de huidige wet, de Wiv 2002, er is gekomen nadat het Europese Hof in Straatsburg in 1991 de daaraan voorafgaande wettelijke grondslag, zowel het Koninklijk Besluit als de wettekst, voor het werk van inlichtingendiensten veroordeelde wegens het toestaan van te vrij en te ongericht zoeken!

Minister Dales koos er destijds voor niet in beroep te gaan tegen de uitspraak van de Commissie van het Europese Hof, waarmee deze bindend werd. Wel gaf ze opdracht om te komen tot nieuwe wetgeving. Dat werd, via tussenstappen waarin ook de Raad van State aangaf respect te hebben voor Straatsburg, de Wiv 2002.

In de uitspraak van Straatsburg wordt vermeld dat het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, het EVRM, voorschrijft dat privacy-inbreuken alleen dan mogen plaatsvinden zodra doel en middelen met elkaar in overeenstemming zijn, als er sprake is van gericht onderzoek en als dit in de wet verankerd is. Dit alles was voorafgaande die veroordeling niet het geval en ontspoord. Anno nu is dat wederom het geval. De huidige voorstellen van de commissie-Dessens wassen het illegale handelen van de AIVD en MIVD wit, daarbij niet gehinderd door de bepalingen in het EVRM.

Meer bevoegdheden en meer data verzamelen leiden onherroepelijk tot een verlaging van de kwaliteit van de productie van inlichtingendiensten. Dwars door propagandaverhalen over filter- en mining-software heen kijkend, blijkt keer op keer dat het niet lukt om de spelden in de steeds grotere hooibergen te vinden. Steeds weer bleek dat inlichtingendiensten cruciale data weliswaar verzameld hadden, maar onvoldoende verwerkt waardoor het niet leidde tot tijdig ingrijpen.

Het lukt simpelweg niet om de spelden te vinden. Dat was zo bij 9/11, bij Madrid, bij Londen, bij Van Gogh, bij Boston. Keer op keer blijkt dat het niet lukt om de data in rendement om te zetten. Humint wordt verwaarloosd, Sigint is sexy, en privacy? Privacy is van de vorige eeuw. En kom niet aan met loze woorden als dat inlichtingendiensten hun behaalde successen niet zouden kunnen melden. Als er al sprake zou zijn van succes, dan zou dat heus wel op een geloofwaardige manier voor het voetlicht zijn gebracht.

Roger Vleugels

De auteur is onder meer analist van het werk van inlichtingendiensten.