HILVERSUM – Nederlandse bedrijven lieten in de jaren ’70 en ’80 in de voormalige dictatoriale DDR producten maken door (politieke) gevangenen. Dat blijkt uit onderzoek in de Stasi-archieven.

Grote bedrijven als Wehkamp, HEMA, Maxis, C&A, Philips en Shell bestelden producten en onderdelen die werden vervaardigd door slachtoffers van het communistische regiem, zo meldt EenVandaag . Het tv-programma baseert zich op het deze week in Duitsland verschenen boek Knastware für den Klassenfeind van historicus Tobias Wunschik. In totaal werden er in de DDR op 250 locaties arbeidsproducten samengesteld middels dwangarbeid.

Wehkamp bestelde meubels bij een bedrijf in de plaats Güstrow dat materialen gebruikte die door dwangarbeiders werden gemaakt. Hema liet oranje brooddozen maken bij het bedrijf Eisenhütte Thale in Beierfeld. C&A verkocht sportschoenen en waarschijnlijk ook dameskousen gemaakt door politieke gevangenen. In het boek duiken ook de bedrijven Philips, Shell, Electronics, Berkelrode Meubel en Prins op. Allemaal maakten ze direct of indirect gebruik van politieke gevangenen in de DDR.

In 2012 werd reeds bekend dat het Zweedse meubelconcern Ikea veel van haar produkten door politieke gevangenen liet maken in de DDR. Tal van West-Duitse bedrijven, zoals Volkswagen, Aldi, Karstadt, Quelle, Otto en Neckermann, blijken nu ook geprofiteerd te hebben van dwangarbeid en het DDR-regiem. Jaarlijks verdiende de DDR hiermee 200 miljoen D-Mark. Dat geld kon de dictatuur goed gebruiken, het land verkeerde namelijk in permanente geldnood.

Ook het Beierse Rode Kruis ging niet vrijuit. Oost-Duitse gevangenen werden midden jaren ’80 gedwongen bloed af te staan, onder meer in de gevangenissen Gräfentonna en Waldheim. De bloedzakken, met als opschrift ‘Bloedtransfusiedienst Rode Kruis Beieren’, werden via een Zwitserse tussenhandelaar met winst doorverkocht in het vrije Westen. “Het was de logica van het systeem”, zegt Tobias Wunschik. “Je maakte niet alleen gebruik van de arbeid van de gevangenen, maar ook fysiek.”