19
Glenn Schoen bij Pauw & Witteman aan tafel, derde van rechts.

Als ‘onafhankelijk’ expert op het gebied van terreur duikt hij geregeld op in de media met het verkondigen van doemscenario’s, Glenn Schoen. Tevens is de man werkzaam voor de private beveiligingsfirma G4S, in wezen verkoopt hij zijn eigen product.

     door Buro Jansen & Janssen

Glenn Schoen is een graag geziene gast in de wereld van de media, van het tv-programma Dit is de dag van Tijs van den Brink, BNR nieuwsradio, Pauw en Witteman tot aan het radioprogramma Met het Oog op Morgen. Hij wordt onder andere omschreven als ‘terrorisme deskundige/expert’, ‘terreurdeskundige/expert’, ‘Al Qaida deskundige/expert’, ‘veiligheidsdeskundige/expert’, ‘veiligheidsanalist’ en ‘beveiligingsdeskundige’.

Hans Beerekamp schreef in een van zijn tv-recensies in NRC Handelsblad (11-02-14) dat Glenn Schoen een ‘praktijkman’ is, ‘in de hoogtij van wat toen steevast werd aangeduid als ‘moslimterrorisme’ werd nog wel eens een praktijkman (Glenn Schoen was de bekendste) voor de camera gehaald.’ Volgens Beerekamp willen ‘we [de media, -red.] tegenwoordig toch liever een wetenschapper.’

In de NRC werd hij twee dagen eerder dan de aangehaalde tv-recensie van Beerekamp door journalist en ‘Ruslandkenner’ Hubert Smeets geciteerd in relatie tot de veiligheid van de Olympische Winterspelen in het Russische Sotsji: “Neem van mij aan dat de Russen voor een goede package zorgen: politieauto’s, motorrijders, busjes”, zo weet Schoen te melden.

Open deuren

De Nuclear Security Summit (NSS) van 24 en 25 maart in Den Haag vormde een van de hoogtepunten voor Schoen. Veel journalisten vonden hun weg naar onze ‘terrorisme-expert’. Journalisten van onder andere het Dagblad van het Noorden, diverse edities van het Algemeen Dagblad, Het Parool, De Nieuws BV van de VARA en het NOS Journaal raadpleegden de man. In Het Parool (22-03-14) wordt Schoen geciteerd: ‘Volgens Schoen draait het allemaal om het afdekken van voorspelbare en voorstelbare risico’s. “De groepen moeten van elkaar gescheiden blijven; je wilt niet dat een Amerikaanse delegatielid wordt aangereden door een bakfiets.”’

In het Financieele Dagblad (20-08-13) zegt hij: “Als een van de kernactiviteiten houdt Al Qaida zich al tien jaar bezig met het kijken naar treinen als doelwit.” Voorbeelden hiervan zijn de aanslagen op treinen in Madrid in 2004 en op de Londense metro in 2005. “Dergelijke aanvallen zijn moeilijk te voorkomen. Het spoor is onderdeel van onze kritische infrastructuur, het is kwetsbaar, een aanslag werkt ontregelend. En helaas heeft een aantal incidenten laten zien dat je veel slachtoffers kunt krijgen”, aldus de veiligheidsexpert.

Het artikel is geschreven naar aanleiding van een artikel in het Duitse boulevardblad Bild waarin wordt beweerd dat ‘veiligheidsdiensten gewaarschuwd hebben voor mogelijke aanslagen op zowel treinmaterieel als spoorinfrastructuur.’ Veel van wat Schoen zegt is een open deur: “Een aanslag werkt ontregelend, je krijgt veel slachtoffers”. Het ontbreekt de man aan kritische analyse: “Dergelijke aanvallen zijn moeilijk te voorkomen.” Analyses van de aanslagen in Madrid en Londen, de betrokkenheid en het falen van politie- en inlichtingendiensten daarbij, zijn niet besteed aan Glenn Schoen.

“We leven in een gevaarlijke wereld”, zegt hij aan het eind van een tv-uitzending van Dit is de dag met Tijs van den Brink (02-12-13). Het betreft een item over de AIVD-benaderingen van studenten die protesteerden tegen het bezuinigingsbeleid van de regering. Natuurlijk vindt Schoen het goed dat de dienst alles doet om de veiligheid van Nederland te waarborgen. Van den Brink sluit zich hier bij aan en legt onze ‘terreurdeskundige’ geen enkel kritische vraag voor. De EO heeft Schoen in de kaartenbak staan, hij treedt er geregeld op bij ‘veiligheidsvraagstukken’.

Dubbele tong

Niet alleen de media zijn van hem gecharmeerd, ook in de semi-academische wereld van inlichtingen- en veiligheidsstudies is Glenn Schoen veelvuldig te vinden. Assistent Professor Giliam de Valk, docent aan de UvA, geeft samen met Schoen les aan de European Security Academy. Hun module is ‘Direction’ genaamd: ‘Voorafgaand aan het diner wordt een praktisch verband gelegd via global threats.’ De module behandelt onder andere de dreigingsmatrix en informatiepositie. Over Schoen staat geschreven dat hij ‘G4S Risk Advisory’ is en blijkbaar kennis heeft over global threats en informatieposities van overheden en bedrijven.

Enkele jaren geleden nodigde professor Dr. Rob de Wijk van The Hague Centre for Strategic Studies Schoen uit voor de derde internationale masterclass over ‘International Emergency Management and specifically Consequence Management: try to prepare for the unthinkable disaster!’ Schoen sprak tijdens dit evenement in december 2011 over de bedreigingen van de moderne samenleving. Een jaar eerder waren de heren al gezamenlijk naar buiten getreden met het verhaal dat er sinds 11 september 2001 “zeker vijftig omvangrijke terroristische aanslagen van moslimextremisten in Europa voorkomen” (AD, 25-09-10). Ook Edwin Bakker, hoogleraar Terrorisme aan de Universiteit Leiden, kent Glenn Schoen al jaren en deelt vaak zijn mening over veiligheid en terrorisme in de media.

20
Glenn Schoen, risicoadviseur van G4s, houdt een presentatie tijdens de ASIS Middle East Security Conference & Exhibition, Amsterdam februari 2014.

Hans Beerekamp schrijft in zijn tv-rubriek van 11 februari 2014 dat Schoen zo vaak optreedt omdat ‘de meeste mensen die er écht iets vanaf weten er niet over mogen praten.’ Het gaat dus niet om de expertise van Schoen, maar om zijn mening die werd gevormd door zijn ‘professionele’ carrière. En daar doet zich iets geks voor. Wie op internet in de Krantenbank zoekt op de naam Glenn Schoen komt de expert of deskundige Schoen vaak tegen. Dat de man deskundige is, wordt overal vermeld, maar slechts in een derde van de artikelen in Lexis Nexis van de afgelopen jaren wordt tevens de naam vermeld van het bedrijf waarvoor hij heeft gewerkt. Ook op radio en tv blijft vaak onvermeld dat Schoen werkzaam is voor de beveiligingsindustrie.

Is dit dan zo belangrijk? Als Schoen zegt dat ‘we in een gevaarlijke wereld leven’, ‘treinen gevaar lopen’ en ‘elke massa is doelwit’ (Parool, 11-07-05), moet de mediaconsument weten dat hier iemand spreekt die zijn boterham verdient met commercieel beveiligingswerk. Het aandikken van het gevaar kan, indirect, extra inkomsten voor het bedrijf waar Schoen voor werkt opleveren. Inlichtingen- en beveiligingsadviezen in de commerciële wereld, maar ook in de publieke sector hebben zowel te maken met omzet als met politieke kleur.

Private inlichtingenwereld

Glenn Schoen werkt al sinds 1988 in dienst van de commerciële inlichtingenwereld. Eerst onder de vleugels van Noel Koch, een hard-liner die diende onder president Nixon en Reagan, en sinds 2006 als beveiligingsanalist voor Ernst & Young en G4S. Het feit dat hij voor G4S, het grootste beveiligingsbedrijf van de wereld, werkzaam is, maar ook nog eens een groot deel van zijn professionele carrière bij bedrijven van een conservatief uit de rangen van Nixon, zegt iets over zijn mening omtrent beveiliging en hoe de wereld politiek in elkaar steekt.

Schoen begon zijn analytische carrière in 1988 bij International Security Management Inc. (ISM Inc.), een bedrijf gevestigd in het Amerikaanse Maryland. ISM Inc. is een zogenoemd beveiligings-/adviesbedrijf. Schoen verdiende zijn geld met het verkopen van reis- en veiligheidsadviezen aan bedrijven en vakantiegangers. De meeste van die adviezen bestonden uit het opnieuw verpakken van overheidsinformatie, maar ook uit nauwlettend bijgehouden berichtgeving afkomstig uit de internationale media.

De baas van International Security Management Inc. was indertijd Noel Koch die in 1986 ook president werd van een ander commercieel inlichtingenbedrijf, Transecur inc. Dit bedrijf wordt omschreven als een web-based beveiligings-/adviesbedrijf dat inlichtingen over mogelijke gevaren verschaft aan bedrijven, overheden en rijke families. Koch werkte in de jaren ’80 onder president Reagan als assistent van de minister van Defensie en als directeur speciale planningen van het Amerikaanse ministerie van Defensie. Daarvoor was hij tevens speciaal assistent van president Nixon. Hij leidde het eerste onderzoek naar de aanslagen op de Amerikaanse ambassade in Beiroet in 1983.

Eind jaren ’90 verkaste Schoen van International Security Management Inc. naar Transecur inc. waar Koch ook de baas van is. In 2004 opende Transecur een Europees kantoor in Den Haag. Koch benoemde Schoen tot directeur analytische diensten. Business Wire (01-06-04) omschreef Schoen als een expert op het terrein van ‘European and Middle Eastern sub-conflicts, and special interest activism‘. Dat Schoen een goede leerling van Koch is geweest, blijkt uit een presentatie tijdens een conferentie in Polen, oktober 2012. Onder de titel ‘Terrorism in Europe: Perspectives on 2013-2014’vertelt Schoen over hoe “the terrorist threat from various quarters – leftwing, rightwing, Jihadist, separatist, activist – is evolving.”

In 2005 verliet Schoen, na achttien jaar werkzaam te zijn geweest voor Noel Koch en een jaar als Europees directeur van Transecur, zijn post en trad in dienst van Ernst & Young als veiligheidsadviseur. In dat jaar begon ook zijn Nederlandse media-carrière. In Amerika had hij ook al een status als mediadeskundige opgebouwd, maar de Amerikaanse Nederlander moest in Nederland uiteraard een nieuwe status zien op te bouwen.

Dit ging hem goed af, mede dankzij de hoogleraren Rob de Wijk en Edwin Bakker. In 2010 beweerden De Wijk en Schoen dat de inlichtingendiensten vijftig aanslagen hadden weten te voorkomen sinds 2001. Veel bewijs hadden ze er niet voor, maar de twee ‘terreurdeskundigen’ uit zowel de publieke als de private sector kregen veel aandacht in de media. In 2010 stapte Schoen over naar G4S om daar de post ‘risk advisory’ in te vullen. Op de website van G4S is te lezen dat ‘Security en Safety Risk Management een groeiende noodzaak’ is.

21

G4S steeds machtiger

Glenn Schoen werkt ondertussen bijna vier jaar als veiligheidsadviseur bij het grootste beveiligingsbedrijf ter wereld. G4S is daarnaast de een na grootste werkgever op aarde met meer dan 600.000 werknemers en biedt oplossingen voor zo’n beetje alles, waarbij het niet altijd alleen om veiligheid draait. G4S verzorgt de beveiliging voor luchthavens, regeringsgebouwen, zeehavens, allerlei instituties van de Verenigde Naties, niet gouvernementele organisaties, banken en andere commerciële bedrijven, mijnen, olievelden en installaties, kerncentrales. Maar het bedrijf is ook actief op terreinen als het geldtransport, in het gevangeniswezen, politie-/ambulancewerk, vluchtelingendetentie/-uitzettingen en huisarrest toezicht.

Schoen’s regelmatige mediaoptredens blijven ondertussen gewoon doorgaan. Op 8 maart 2014 trad hij op als veiligheidsdeskundige in het NOS radioprogramma Met het Oog op Morgen, zonder de vermelding dat hij voor G4S werkt. Hem werd gevraagd naar de mogelijkheid van een terroristische aanslag op vlucht MH370 van Malaysia Airlines. Op 11 april 2014 zat hij in de tv-uitzending van WNL Opiniemakers voor het feit dat er geen particuliere beveiligers worden toegelaten op Nederlandse koopvaardijschepen.

Tussendoor verscheen er een interview met hem op de G4S website. Schoen geeft daarin aan dat “G4S zowel in een adviesrol als een operationele rol betrokken was bij de Nuclear Security Summit. Als kleine schakel in een enorme operatie, heb ik persoonlijk invulling mogen geven aan de adviseursrol.” Naast zijn eigen ‘bescheiden’ rol, noemt Schoen ook de rol van het gehele bedrijf waar hij werkzaam voor is. “Naast de massale inzet van politie en defensie, droegen ook veel beveiligers uit de private sector een steentje bij op het gebied van security en safety. G4S leverde ongeveer 1.100 extra diensten tijdens de NSS”, wordt op de G4S-website uit de mond van Schoen opgetekend.

Kritiekloze media

Er is niet bijster veel verschil tussen het optreden van Schoen op de website van G4S en zijn optreden in de Nederlandse media. Waarom de beveiliger met alle egards wordt ontvangen, lijkt eerder met zijn onkritische houding ten aanzien van de veiligheidsstaat te maken te hebben dan met zijn expertise. Als beveiliger is het logisch om de wereld als het inferno van Dante te omschrijven, hoe gevaarlijker, hoe meer business. Voor de journalistiek lijkt in principe hetzelfde uitgangspunt te gelden.

Van de journalistiek echter verwacht je enige mate van feitenonderzoek, en op z’n minst dat de achtergrond van de ‘deskundige’ of ‘expert’ expliciet wordt vermeld. Het weglaten van de naam van het bedrijf waar Schoen voor werkt, geeft aan dat de media niet geïnteresseerd lijken te zijn in de werkelijke feiten ten aanzien van de veiligheid, maar graag een mening willen horen die overeenkomt met die van de journalist. Bij de berichtgeving over het veiligheidsbeleid in Nederland of elders wordt vrijwel nooit voor een kritische insteek gekozen. Het media-optreden van Schoen is daar een schoolvoorbeeld van.

Dit is een bewerking van een artikel van Buro Jansen & Janssen dat eerder op hun website verscheen. Het origineel lees je hier.

 

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties