Een intiem kijkje over de schouders van
Deze maand presenteert Jan Kees Helms zijn film BlootGeven, gebaseerd op gedichten van Allen Ginsberg en ontmoetingen en gesprekken die hij heeft gehad met de acteurs in de film.
door Friso Wiersum
BlootGeven is een – in de woorden van het persbericht – registratie van ontmoetingen. Vanwaar die ontmoetingen plaatsvinden en waarom ze nu juist in een spaarzaam gemeubileerde zolder plaatsvinden, wordt niet geheel helder. Wel dat ze allen een verschillend karakter hebben: waar de één zachtjes wordt gestreeld terwijl die op bed ligt, spreekt de ander een felle monoloog uit.
De registraties van deze ontmoetingen kennen een afstandelijke cameravoering waardoor je als kijker nooit het gevoel krijgt er bij te zijn. Wij blijven afstandelijke observators. Daarmee staat deze productie haaks op de belevenisfilms die ons als kijker nu juist het gevoel willen meegeven dat niet de acteurs maar wij de eigenlijke hoofdpersonen zijn.
In BlootGeven geen camera’s op het hoofd van de hoofdrolspeler, maar lange, bijna onderzoekende takes. Op die manier wordt het aanschouwen van de film soms een meditatieve ervaring. Je hóeft niet te kijken, maar toch blijf je kijken. Niet uit nieuwsgierigheid, maar juist door het uitblijven ervan. Zoals je kan blijven kijken naar zeegolven die aan komen rollen.
Jan Kees Helms zal er niet voor niets voor hebben gekozen om in de soundtrack van deze film geluiden te laten aanzwellen en afzwakken – de link met golven is geen toevallige. Maar om deze film alleen te beschrijven als een meditatieve ervaring is niet voldoende. De maker heeft ervoor gekozen om met een achttal gedichten van de Amerikaanse beatdichter Allen Ginsberg een lijn te trekken tussen de verschillende ontmoetingen.
De openingswoorden van de film – gedeclameerd door GW Sok met een iets te Nederlands accent voor wie de gedichten ook wel eens door Ginsberg zelf heeft horen voordragen – luiden: ‘Life seems a passage between two doors to the darkness.‘ Daarmee is de toon gezet voor een sequentie aan Ginsberg-citaten die de lijfelijke imperfectie behandelen en de aftakeling van het menselijk lichaam als onderwerp hebben. ‘The greying of the arm hairs. Will it happen to me? Yes, of course, it will happen to me.‘
Omdat die aftakeling niet als een negatieve ervaring in beeld wordt gebracht – sterker nog, de Ginsberg quote ‘Happy to be not yet a corpse‘ bezingt het leven – is de film eerlijk. Eerlijk als een tak die van een boom breekt. Eerlijk als de gekookte aardappel in het grijze emaillen pannetje dat we in de film zien. Eerlijk in het tegen de tijdsgeest ingaande geduld dat je als kijker moet hebben om de film te bekijken.
De soundtrack van JK Helms maakt het de kijker wel makkelijk om te blijven kijken: we horen de stoom uit het pannetje omhoog stijgen, we horen de aanslagen op een typemachine, we worden meegezogen in BlootGeven.
BlootGeven gaat op 17 oktober in première in De Oude Viltfabriek in Amersfoort, aanvang 20.00 uur. De soundtrack wordt die avond ondersteund met live muziek. Daarna gaat de film op reis door Nederland, België en Duitsland. Meer info op deze website. JK Helms maakte de afgelopen tijd meer kort filmwerk, waarvan een selectie te zien is op zijn vimeo-kanaal. Hierop is ook een fragment van BlootGeven te zien.