-0-0-820-540

That Sugar Film van debuterende Australische documentairemaker Damon Gameau is een aanklacht tegen de voedselindustrie die voedsel en drank vol stopt met suiker. Gameau neemt de proef op de som door dagelijks ongeveer de dagelijkse dosis suiker van een westerse tiener te nuttigen, oftewel zo’n 40 theelepels suiker per dag. Met In the Basement (Im Keller) toont de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl wat er plaatsvindt in de kelders van brave burgers. Ondergronds beleven ze hun diepste verlangens en beoefenen hobby’s die het daglicht niet verdragen.

Er zijn best veel documentaires op het International Documentary Film Festival Amsterdam (IDFA) die aanklachten zijn tegen onrecht. Het kan dan gaan over onderdrukking en oorlog in alle mogelijke vormen. Ook het milieu is een dankbaar onderwerp. Maar aanklachten tegen de voedselindustrie zijn er eigenlijk weer te weinig.

That Sugar Film van debuterende Australische documentairemaker Damon Gameau is zo’n aanklacht tegen de voedselindustrie die voedsel en drank vol stopt met suiker. Gameau neemt de proef op de som door dagelijks ongeveer de dagelijkse dosis suiker van een westerse tiener te nuttigen, oftewel zo’n 40 theelepels suiker per dag.

Dat doet denken aan de documentaire Supersize Me van Morgan Spurlock van tien jaar geleden. Hij toonde wat de gevolgen zijn op het menselijk lichaam van een maand lang de producten eten van een hamburgergigant. Gameau nuttigt in plaats van hamburgers dus fruitsapjes, soepen, sauzen en maaltijden, die het stempel gezond en natuurlijk hebben.

Suiker is volgens de regisseur momenteel de grootste bedreiging voor de volksgezondheid en zwaar onderbelicht. Veertig jaar geleden werd vet als een soort duivel in de ban gedaan, maar daarvoor in de plaatst voegde de voedselindustrie steeds meer suiker toe als smaakmaker in de producten. Suiker is bovendien goedkoop en levert de industrie grote winsten op. Door veel te veel suiker in het voedsel ontstond een ware epidemie van obesitas bij zowel jong als oud.

De filmmaker onderneemt zijn 60 dagen durend experiment onder begeleiding van een team wetenschappers. Die houden de gevolgen van te veel suiker op zijn lichaam in de gaten (hij had namelijk drie jaar geen suiker gebruikt). Wat is het gevolg van overmatig suikergebruik op een gezond menselijk lichaam? In deze vlotte en amusante documentaire heeft de maker dat uiterst inzichtelijk verbeeld. Komiek Stephen Fry laat zien welke suikers er zijn: sucrose, glucose en de grote boosdoener fructose.

that-sugar-film

Gameau laat met animaties zien wat er in het menselijk lichaam gebeurt met suiker, evenals de gevolgen van suikergebruik op de hersenen. Wanneer hij een Aboriginal gemeenschap bezoekt wordt pas goed duidelijk wat de verwoestende gevolgen van extreem suikergebruik zijn. De mensen consumeren enorme hoeveelheden frisdrank, met veelal invaliditeit en een voortijdige dood als gevolg.

Die gezondheidsgevolgen hebben natuurlijk met slechte voedingsgewoonten als gevolg van armoede te maken. Maar ook nog eens overtollig suiker erbij doet er een schepje boven op om het maar eens plastisch uit te drukken. Suiker maakt alles nog erger. Wanneer de regisseur een uitstapje naar de Verenigde Staten maakt is het eerste flesje fruitdrank wat hij neemt een ware suikerbom met 39 theelepels suiker. Stuitend hoe een fabrikant zijn gevaarlijke brouwsel het stempel gezond en natuurlijk geeft.

That Sugar Film is geen genuanceerd betoog, de harde feiten zijn duidelijk genoeg. Na 60 dagen overmatig suikergebruik is Gameau aangekomen, hij heeft leverschade opgelopen en verkeert op de rand van suikerziekte. Toch had de film meer diepgang verdient. De mystiek en romantiek rond suiker komt er bekaaid af. Bijvoorbeeld dat suiker en de liefde met elkaar te maken kunnen hebben. Wel even genoemd maar niet uitgewerkt. De filmmaker zegt wel dat suiker op zich niet het kwaad is, het zijn de hoeveelheden die toegevoegd worden. Maar zijn betoog suggereert wel degelijk dat suiker op zich slecht is.

Deze documentaire heeft in de eerst plaats een educatieve functie, de bedoeling is onder meer vertoning op scholen. Als aanklacht tegen de gevolgen van overmatig suikergebruik treft de documentaire zeker doel. Of de machtige voedselindustrie hiervan zal opschrikken is de vraag.

In the Basement (Im Keller) toont de Oostenrijkse regisseur Ulrich Seidl wat er plaatsvindt in de kelders van brave burgers. Ondergronds beleven ze hun diepste verlangens en beoefenen hobby’s die het daglicht niet verdragen. Er is de goedmoedige oudere man die zijn kelder heeft volgestouwd met hakenkruizen en portretten van Hitler. Een vrouw koestert haar griezelig realistische babypop. En wat te denken van de man die een wapenarsenaal heeft waarmee hij een derde wereldoorlog kan beginnen.

002

Het duurt even voordat ze in beeld komen maar een sadomasochistische koppel gaat wel heel ver in het beoefenen van hun passie. Vrouwlief die haar echtgenoot ophangt aan zijn ballen is zowel tragisch en komisch. Seidl is een regisseur die er niet voor terugdeinst om shockerende dingen te tonen. In zowel zijn speelfilms als documentaires toont hij de extreme levens van Oostenrijkse burgers. De grens tussen zijn speelfilms en documentaires is ondertussen wel wat vervaagd.

Seidl geeft toe dat hij zijn personages in deze documentaire hun rituelen heeft laten naspelen. Volgens hem is het maar een stukje van wat deze mensen in hun kelders uit spoken. De kelder symboliseert voor hem het onderbewustzijn. Een plaats van duisternis, verborgen angsten en verlangens, oftewel de menselijke afgrond. Ondanks het zware thema viel op dat er tijdens een vertoning op het IDFA vaak gelachen werd door het publiek. Daar moet bij vermeld worden dat het ook wel wat nerveus klonk.

De regisseur is een meester in het combineren van tragiek en droge humor en briljant in het tonen van de Oostenrijkse kleinburgerlijkheid. Hoewel de realiteit die getoond wordt tamelijk luguber is. Bijvoorbeeld wanneer het beangstigende personage met de nazi sympathieën in beeld komt. De man leidde tot een felle controverse in Oostenrijk, wat duidelijk maakt dat het Oostenrijkse oorlogsverleden nog niet is verwerkt.

Seidl werkte jaren aan In the Basement. De documentaire maakte hij tussen de opnamen door van zijn speelfilm de ‘Paradies-trilogie’ waar hij tegelijkertijd aan werkte. Onmiskenbaar is het mededogen voor zijn personages, hij brengt ze in beeld zonder ze belachelijk te maken. Als filmmaker is Seidl tamelijk briljant in het ensceneren van zijn tableaus van Oostenrijkse burgerlijkheid. De kadrering van zijn personages in hun habitat is zowel scherp als liefdevol.

Na deze documentaire zal je waarschijnlijk op een andere manier een kelder kijken. Seidl heeft met In the Basement een meesterwerk toegevoegd aan zijn indrukwekkende oeuvre.

Ulrik van Tongeren

IDFA van 19 t/m 20 november in Amsterdam

 

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties