SAN FRANCISCO – Wikimedia is een rechtszaak begonnen tegen de Amerikaanse inlichtingendienst NSA vanwege het verzamelen van internetverkeer middels upstream surveillance.

In de rechtszaak stelt Wikimedia dat de massale surveillance van internetverkeer in de VS, uitgevoerd door de National Security Agency (NSA) in strijd is met de Amerikaanse grondwet. Wikimedia dient de aanklacht samen met acht andere organisaties in, waaronder Human Rights Watch, Amnesty International en diverse privacybehartigers.

Met de rechtszaak richt Wikimedia zich voornamelijk op zogenoemde upstream surveillance, dat wil zeggen het grootschalig verzamelen van internetverkeer via internationale glasvezelkabels. De NSA zegt zo communicatie tussen Amerikanen en buitenlanders te willen opvangen, maar krijgt volgens de aanklagers te veel ‘bijvangst’ in handen.

In een opinieartikel in de New York Times stellen directeur Lila Tretikov van Wikimedia en Jimmy Wales, oprichter van Wikipedia, dat ze de identiteit van mensen die Wikipedia bewerken willen beschermen. ‘Helaas is hun anonimiteit verre van gegarandeerd omdat de NSA met upstream surveillance bijna al het internationale tekstverkeer dat over de ‘ruggengraat’ van het internet onderschept en doorzoekt.’

De inlichtingendienst kan met upstream surveillance volgen wat mensen op Wikipedia lezen en schrijven, welk artikel gebruikers oproepen of welke kwesties de vrijwillige medewerkers bespreken. ‘Die zaken liggen gevoelig en zijn privé. Ze kunnen alles verraden over de politieke en religieuze overtuiging van een persoon, over zijn/haar seksuele geaardheid of ziektes’, aldus Wales en Tretikov.

In een presentatie van de NSA, die openbaar werd gemaakt door onthullingen van klokkenluider Edward Snowden, werd Wikipedia specifiek genoemd. De internet-encyclopedie zegt daarom het recht te hebben om de NSA aan te klagen. Een eerdere rechtszaak in 2013 werd door de rechtbank geweigerd omdat niet kon worden bewezen dat de aanklagers zelf doelwit waren van de inlichtingendienst.

Ditmaal denkt Wikimedia meer kans te maken. Volgens de advocaten van Wikimedia overtreedt de NSA onder andere het eerste en vierde amendement van de Amerikaanse grondwet die respectievelijk de vrijheid van meningsuiting garandeert en bescherming biedt tegen onrechtmatige doorzoekingen en inbeslagnames.