De ‘politiek van wegkijken’ die Pechtold over Europa ten beste geeft, komt overeen met de houding van de partijleider ten aanzien van moslimextremisme, waarbij hij onbewust goochelt met statistieken.

   door Ron Kretzschmar

Nu zo’n beetje iedereen uitgekeken is op de ‘eerlijke verhalen’ van de PvdA, coalitiegenoot VVD vastgelopen is in gesjoemel, corruptie en integriteitskwesties, grijpt D66 (virtueel) haar kans. Als een kudde makke schapen stappen de middenkiezers over naar de optimisten van D66. Die in een nieuwe coalitie met CDA, PvdA of VVD hetzelfde beleid, maar met extra bezuinigingen, zullen uitvoeren. Waarom dan overstappen? De democraten lijken een fris alternatief voor de huidige muffe meuk. D66 is weer hip.

En hoe geraffineerd (of naïef) kun je ze krijgen in deze verkiezingstijd? Zie daarvoor het tv-programma Buitenhof van vorige week waarin de onderwijswoordvoerder in de Tweede Kamer voor D66, Paul van Meenen, zich solidair opstelde ten aanzien van de de studentenrevolte in Amsterdam. ‘Maar D66 heeft ten tijde van Paars de universiteit als bedrijf anders wel helpen ontwikkelen’, werd hem vervolgens voor de voeten geworpen. Van Meenen knipperde zelfs niet met zijn ogen, want zijn partij ziet ons land, en de universiteiten, bij voorkeur als winstgevende bedrijven.

Het daverende niets

Kan je een universiteit of een democratie wel vergelijken met een winstgevend bedrijf? Zelf zit D66 daar niet zo mee. Je kan het ze niet kwalijk nemen. D66 wordt niet gehinderd door de ballast der beginselen, ideeën of ideologie, die bij de oude partijen nog wel eens tot mierenneuken op de vierkante Haagse millimeter leidt. Ze zeult niet moeizaam het oude Europa op de schouders met zich mee, maar koestert het jonge, dynamische EU van de grote bedrijven. En eerlijke verhalen kunnen zich onmogelijk tegen de partij keren, om de doodeenvoudige reden dat D66 geen verhalen heeft.

Jaloerse Haagse collega’s noemen D66 wel eens vals ‘het daverende niets’ vanwege haar pragmatische kijk op de mensen en de dingen. Oftewel, D66 is opportunistisch en verkoopt als het zo uitkomt de stoel onder je reet vandaan (waarin ze weinig verschilt met de oude middenpartijen, die elkaar om de haverklap uitverkopen onder het mom van ‘coalitiedwang’). Over nijpende problemen in de samenleving, bijvoorbeeld de negatieve gevolgen van het doorgeslagen neoliberale Europa, extremistische moslims of de onderbetaalde flexmarkt voor de lage inkomens, wil de partij niets weten. De democraten houden het graag gezellig en wuiven deze zaken weg met hetzelfde antwoord: Goed onderwijs is de oplossing.

Om niet eenzijdig over te komen gaat partijleider Pechtold wel eens op zoek naar de oorzaak van de kritiek op Europa, waarmee hij de core business van zijn partij prijsgeeft: de PVV. Je kan Pechtold de promotor van Wilders noemen. Een voorbeeld daarvan zag je in de verkiezingsshow van 2012 in het tv-programma Nieuwsuur. Met ‘Alexander ontmoet Henk & Ingrid’ maakte Pechtold historische culttelevisie dat bijdroeg aan het succes van zijn collega. Henk & Ingrid, een onderwerp waar Pechtold als bevlogen missionaris in dook en een boekje over schreef, zou je het beginsel van de democraten kunnen noemen.

De ‘politiek van ontkennen en wegkijken’ die hij toen ten beste gaf, komt overeenkomt met de recente houding die de partijleider inneemt als het over moslimextremisme gaat, waarbij hij voor de goede zaak onbewust goochelt met statistieken. Kort gezegd komt de mening van Pechtold erop neer dat moslims zielige mensen zijn, moslimterroristen zijn nog zieliger en de Islamitische Staat (IS) is het zieligst. En IS heeft voor Pechtold niets maar dan ook helemaal niets met de islam te maken. Waarna de partijleider uitlegt dat goed onderwijs hier de oplossing voor is.

Amsterdam, blauwdruk voor de toekomst

Een opmerkelijke bijrol in de ‘Henk & Ingrid show’ van Pechtold in 2012 speelde Wouter Koolmees, de financiële man van zijn partij. In een verkiezingsdebat met Harry van Bommel van de SP verklaarde Koolmees dat er geen sprake is van verdringing op de Nederlandse arbeidsmarkt ten gevolge van de komst van Oost-Europese werknemers. ‘Er zijn hier en daar wat uitwassen met uitzendbureaus’ en ‘Zij leveren een bijdrage aan onze welvaart’ waren zijn laconieke antwoorden op Van Bommel. Met als conclusie: Dat komt goed, D66 zit er immers bovenop. Dit zei Koolmees een jaar voordat de schandalen over uitbuiting aan het licht kwamen, waaraan ook de Nederlandse overheid zich schuldig heeft gemaakt.

Bij D66 bleef het vervolgens oorverdovend stil, afgezien van het voorspelbare verkiezingsmantra ‘Sterk Nederland Sterk Europa’. In dit Europese programma 2014 van de partij, dat meer dan 6000 woorden bevat, komt het woord ‘uitbuiting’ van buitenlandse werknemers niet eenmaal voor. In het uitgebreide landelijke verkiezingsprogramma wordt ‘uitbuiting’ wonder boven wonder wel een keertje vermeld. Maar in beide programma’s is ‘verdringing’ onbekend terrein, de term komt niet eenmaal voor. Een negatief woord waar de kansrijke hoogopgeleide positivo’s van de partij ook weinig mee te maken hebben. Maar dat D66 zich niet bekommert om de onderkant van de arbeidsmarkt konden we al leren van Koolmees.

Hoe de democraten de toekomst zien? De stad Amsterdam kan als voorbeeld dienen, waar D66 samen met de VVD en SP een coalitie vormen. De lage inkomens worden geleidelijk naar de randen van de stad verdrongen, of linea recta de stad uit de polder in. Dit omdat corporaties sociale huurwoningen blijven verkopen, wat overblijft wordt zo goed als onbetaalbaar. Waardoor over een aantal jaren er enkel nog maar bemiddelde mensen in de hoofdstad kunnen wonen, wat Amsterdam zal doen veranderen in een yuppendorp. Een ontwikkeling die in gang is gezet door de PvdA en VVD, en tegenwoordig versneld uitgevoerd door D66 en VVD. Met hulp uit onverwachte hoek: van de Socialistische Partij, de middenpartij van de toekomst.