Na het Festival van het Vrije Woord dat rumoer veroorzaakte – schrijvers die vanwege angst voor interrupties met kalasjnikovs wegbleven – leek debatcentrum De Balie in Amsterdam een week later op safe te willen spelen met een zaal bomvol bejaarde corpsballen debatterend over de roerige jaren ’60. Aangezien het om prominenten ging die trots wilden terugkijken op hun verleden, werd de grote zaal gereserveerd voor een pittig debat.

Aanleiding was de autobiografie Goed fout. Herinneringen van een meeloper van Meindert Fennema. Hierin beschrijft hij zijn studententijd bij het Utrechts Studentencorps (USC) en de Communistische Partij Nederland (CPN). Een periode waarvan de emeritus hoogleraar zich herinnert dat, ondanks zijn lidmaatschap van de CPN, hij geen liefhebber was van de toenmalige Sovjet-Unie.

Dat kwam goed uit want op deze avond was zijn vriend, Frits Bolkestein, eveneens van de partij. Na de val van de Muur kon het voormalig boegbeeld van de VVD aanvoerder genoemd worden van ‘het gelijk van rechts’. In 1995 eiste de man op hoge poten verantwoording van de linkse leiders in ons land voor het gedweep destijds met het communistische regime. Kortom, het werd een ouderwets gezellig avondje Balie zonder detectiepoortjes, beveiligers of anderszins overspannen mediagedoe.

‘Meindert was geen meeloper’, stelde Bolkestein tijdens zijn inleiding vast, ‘hij was een observator.’ En Fennema hoefde zich voor hem niet te verantwoorden voor zijn lidmaatschap destijds van de CPN, als behorend tot een ideologische familie die de massaslachtingen van Stalin, Mao of Pol Pot op haar geweten had. Fennema had immers jaren eerder verklaard dat ‘de CPN een vereniging van massamoordenaars was’ en dus reeds boete gedaan. Dat hij aanbleef als lid van de CPN tot de opheffing van partij in 1989 en vervolgens criticus werd van links, bleef onbesproken.

Dat de voormalig communist de goede kant van de geschiedenis heeft gekozen, bewees hij onlangs nog. Over de studentenbezetting van het Maagdenhuis, die protesteerden tegen het rendementsdenken, verklaarde hij daarin juist te geloven.De studentenrevolte deed hem ook te neomarxistisch aan: ‘Heel onaangenaam’. De emeritus hoogleraar verklaarde in feite dat, zodra we toegeven aan dat studentengedoe, je voor je het weet een stap hebt gezet naar een marxistische dictatuur. Dat moet vorige week dan een benauwende ervaring zijn geweest voor de goedlachse Fennema. In het debat in de Tweede Kamer over de bezetting van het Maagdenhuis bleek ‘dat de politiek de eisen van de studenten om meer democratie omarmt’.

Maar het accent van de Goed Fout-avond lag op het vormende studentencorps. ‘Het koorrr’, sprak Bolkestein op plechtige toon over zijn tijd bij het Amsterdamse Studentencorps. ‘Het koorrr was de plek waar je hoogstaande intellectuele discussies kon voeren en toegankelijk voor iedereen, ongeacht klasse en inkomen.’

Ook het USC was ‘een liberale vereniging waar je prima politieke discussies kon voeren’, stelt Fennema in zijn boek. Dit werd in de Balie bevestigd door voormalig lid van het USC, James van Lidth de Jeude: ‘Niks elitair, een leuke gezellige club voor iedereen.’

‘Amme hoela!’, riep voormalig koorlid van het USC Maarten van Rossem vanuit de zaal. ‘Waar die lulkoek vandaan komt dat het USC een liberale vereniging was waar op niveau intellectuele debatten werden gevoerd?! Ik heb nooit een vereniging meegemaakt die zo anti-intellectueel was als het Utrechts Studentencorps.’ Intellectueel of niet, de corpora zijn heden ten dage nog steeds belangrijk voor de elite om zich later een bestuursfunctie toe te eigenen.

Ron Kretzschmar