Het zal toch niet waar zijn? Femke Halsema gaat de commissie leiden naar de ‘oorzaken en gevolgen van de financiële beslissingen van de Universiteit van Amsterdam’ (UvA)– tegenwoordig ook wel De Nieuwe Universiteit genoemd. Dan had men net zo goed de onlangs afgetreden ‘vastgoedkoningin’ Louise Gunning kunnen vragen. Voor de uitkomst van het rapport zal het waarschijnlijk weinig uitmaken; beide dames hebben hun afkomst immers in politieke partijen die de ideologie van het rendementsdenken al jaren in de samenleving pompen.
Ondanks dat de zes commissieleden integer lijken en veel kennis van zaken hebben op hun gebied, zitten er politieke gevoeligheden aan de job van commissievoorzitter die de doorslag kunnen geven. De afdeling communicatie van de UvA schrijft: ‘De commissie zal zich buigen over het financiële beleid en de financiële stand van zaken van de UvA en de UvA Holding BV van de afgelopen twintig jaar’, wat zoveel betekent als dat men het Haagse onderwijsbeleid onder de loep zal nemen.
Gunning werd zoals bekend drie jaar geleden in die functie geparachuteerd door de PvdA, de partij die de afgelopen twintig jaar een neoliberaal beleid heeft gevoerd dat ten koste is gegaan van de kwaliteit van het onderwijs. Je kan beweren wat je wilt over Gunning, maar ze was met haar bedrijfsmatige kijk op de UvA loyaal aan de partij aan wie ze haar baan te danken had.
Zou Halsema politiek wel zo onafhankelijk zijn? Ze zit weliswaar niet meer in de Tweede Kamer voor GL, maar zij liet in haar tijd de partij voor de crisis een neoliberale koers varen waarmee ze de linkse kiezers van de partij vervreemdde. Oftewel, het rendementsdenken leidde tot ‘bijna ondergang’ van GL. Halsema was nog maar net vertrokken toen die partij explodeerde in het gezicht van opvolger Jolande Sap die de koers Halsema voortzette. Appeaser Bram Ojik kon puin ruimen en momenteel is de partij onder Jesse Klaver linksaf geslagen met de slogan: ‘GL tegen economisering’.
Wat kunnen we nog meer leren van Halsema? Ze leidde een onderzoekscommissie naar de financiële problematiek rond Onderwijsgroep Amarantis die op de rand van faillissement balanceerde en noodsteun van 132 miljoen moest aanvragen. Haar commissie liet een rapport het licht zien met de titel Niet onwettig, wel onwenselijk. Aanvankelijk stonden er fikse aantijgingen in de conceptversie, zoals vriendjespolitiek, zelfverrijking, fraude, belangenverstrengeling, corruptie, noem maar op. Maar een betrokkene wist van tevoren te melden dat ‘de passages over onregelmatigheden in de eindversie zouden worden afgezwakt vanwege de politieke gevoeligheid.’
Dat gebeurde dan ook. Na publicatie met koppen in de media als ‘Commissie-Halsema mild voor bestuurders Amarantis’ kwam ze met adviezen om deze rampen te voorkomen in de vorm van open deuren als: ‘misstanden in de semipublieke sector ontstaan doordat de bestuurders de neiging hebben hun organisatie te zien als bedrijf’. Hoe zou dat nou komen? Dit zal ook zo’n beetje de uitkomst zijn van het rapport over de UvA, waarbij je de reacties in de media kan raden: ‘Rendementsdenker Halsema geeft het rendementsdenken de schuld’.
Dan hebben we het nog niet gehad over de verdiensten van de verantwoordelijke job, het is geen vrijwilligerswerk mag je aannemen. Hoeveel zou zo’n baan nou schuiven?. Ik krijg dan Job Cohen voor ogen die voorzitter was van commissie Project X Haren. Voor amper vijftien dagen werk ving de voormalig burgemeester en fractieleider van de PvdA 35.000 euro, oftewel een modaal jaarsalaris, wat een conclusie opleverde die allang bekend was. Resteert de prangende vraag: Wie heeft Halsema voorgedragen als hoofd van deze financiële onderzoekscommissie en hoe ‘democratisch’ is de aanstelling verlopen?
Ron Kretzschmar