De landen van de Europese Unie gaan de komende twee jaar 40.000 vluchtelingen vrijwillig over de EU verspreiden. Mensenrechtenorganisaties noemen het bereikte resultaat vrijblijvend en teleurstellend.

De 40.000 vluchtelingen die de komende twee jaar over de EU worden verspreid betreft migranten uit Syrië en Eritrea die aankomen in Griekenland en Italië. Die twee EU-landen moeten worden ontlast omdat zij met een toevloed aan asielzoekers kampen. Dat hebben de leiders van de EU-lidstaten donderdagnacht na een fel debat besloten op een top in Brussel.

Tot woede van vooral Italië zien zij af van een verplichte verspreiding volgens een verdeelsleutel. De Italiaanse premier Matteo Renzi van Italië drong nadrukkelijk aan op bindende afspraken. ‘Als je het niet eens kunt worden over 40.000 personen, dan verdien je het niet Europa genoemd te worden. Wees solidair, of verspil onze tijd niet’, zou Renzi volgens een diplomaat hebben gezegd.

Vooral Oost-Europese landen waren fel tegen bindende quota. Zij vonden het plan uit de koker van de Europese Commissie veel te ver gaan. De commissie hoopte met de verplichte opname de EU-landen tot meer solidariteit te dwingen. EU-president Donald Tusk erkende al voorafgaande de vergadering dat er onenigheid bestond over verplichte quota voor asielzoekers. Hij riep alle landen op om uiterlijk eind juli bekend te maken hoeveel asielzoekers zij bereid zijn op te vangen.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch reageerde vernietigend op het akkoord. ‘Wat een rationeel debat had moeten zijn, werd een race om te zien welk land het minste zou doen, in plaats van het meeste’, aldus woordvoerder Judith Sunderland. ‘Het is ontmoedigend om EU-leiders te zien ruziën over hoeveel honderden of duizenden vluchtelingen ze willen opvangen, terwijl er wereldwijd 20 miljoen vluchtelingen zijn.’

Vluchtelingenwerk Nederland vindt het jammer dat de verdeling van de 40.000 vluchtelingen een vrijblijvend karakter houdt. De organisatie maakt zich zorgen over de afwachtende houding van Nederland. ‘Het gaat hier om een noodmaatregel om 40.000 vluchtelingen te verdelen. Maar uiteindelijk moet er gewerkt worden aan een structurele oplossing voor het verdelen van vluchtelingen in Europa. De huidige afspraak op basis van het Dublin-akkoord uit 1990, waarbij het land waarin de asielzoeker als eerste voet aan wal zet verantwoordelijk is voor de asielaanvraag, voldoet niet meer’, laat een woordvoerder weten.

Sinds begin van het jaar alleen al hebben bijna 100.000 migranten Europa via de Middellandse Zee bereikt, zo meldt de International Organization for Migration. De vluchtelingenorganisatie schat in dat 1865 mensen om het leven zijn gekomen tijdens de riskante oversteek over zee naar Europa. De meeste vluchtelingen zijn afkomstig uit Syrië, Afghanistan, Somalië en Eritrea.