Gekraakte vrijplaatsen, ze zijn er nog al moet je goed zoeken. Veelal verscholen in de periferie van de steden, zoals het ADM-terrein in Amsterdam. Maandag daagt de eigenaar de bewoners voor de rechter.

De krakers die momenteel wonen en creatief werk verrichten in de gekraakte hal van de voormalige scheepswerf Amsterdamsche Droogdok Maatschappij (ADM) noemen hun stekkie enigszins bluffend ‘de laatste grote culturele vrijhaven in Amsterdam, Nederland en misschien wel Europa.’ Een vanaf de terreinbezetting in 1997 ‘organisch gegroeid dorp’ in het Westelijk Havengebied. Liefhebbers van buitenissige kunst en cultuur kennen de 43 hectare grote locatie vooral vanwege de memorabele Robodock-festivals.

Maar hoe lang nog? De papieren eigenaren, Chidda Vastgoed BV en Amstelimmo BV, hebben de krakers verzocht om op 1 augustus het terrein leeg op te leveren. Er zou sprake zijn van een huurder die er een scheepsreparatiewerf van wil maken. ‘We zijn gewoon een bedrijf dat winst moet maken. In achttien jaar hebben we nooit een euro aan deze grond verdiend. Dat zou een keertje tijd worden’, zei Ferry Sint van Chidda Vastgoed onlangs in Het Parool. Men denkt zelfs meerdere aan scheepsbouw gerelateerde bedrijven te kunnen interesseren voor de rest van het ADM-terrein.

De krakers denken er niet aan om vrijwillig te vertrekken. Ze hebben hun hoop gevestigd op de rechter die komende maandag het kort geding in behandeling neemt. Ze spreken van een ‘louche onroerendgoeddeal’ waarmee bovendien de gemeente ‘een hoop geld door de neus geboord wordt.’ Ze geloven namelijk niet dat er sprake is van een huurder in de vorm van een scheepsreparatiebedrijf. Verkoop van het terrein ligt namelijk meer voor de hand, en wel hierom.

De huidige eigenaren zijn erfopvolgers van de in 2003 geliquideerde Bertus Lüske die het terrein in 1997 voor 12 miljoen euro kocht van Westinvest BV, een vastgoedbedrijf dat na de faillietverklaring van de ADM de nieuwe eigenaar was geworden. Lüske heeft heel wat middelen ingezet, tot aan de inzet van knokploegen toe, om van de terreinbezetters af te komen omdat hij de locatie volgens de krakers wilde doorverkopen. Dat bleek geen eenvoudige klus aangezien de gemeente Amsterdam, die het terrein in 1970 voor een vriendenprijsje aan de verlieslijdende scheepswerf ADM verkocht, als voorwaarde stelde dat het te allen tijde bestemd zou blijven voor scheepsbouw en/of reparatie, het zogenaamde kettingbeding.

Op allerlei manieren hebben Lüske en zijn erfopvolgers geprobeerd zich van het kettingbeding, dat voorkomt dat ze met doorverkoop aan een projectontwikkelaar flink kunnen cashen, te ontdoen. De Hoge Raad moest er in 2004 aan te pas komen om aan hun illusies een einde te maken. Mocht het terrein ontruimd worden dan is de kans dat het, ondanks het kettingbeding, alsnog doorverkocht wordt groot, zo vrezen de krakers. Daarmee zou de gemeente, die het terrein weer in eigen handen zou willen hebben, een aanzienlijk bedrag mislopen.

Naast het kort geding zijn Chidda en Amstelimmo in april een bodemprocedure gestart om een ontruimingsvonnis te bewerkstelligen. Aanleiding was een eerder verloren rechtszaak waarmee ze toegang tot het ADM-terrein probeerden af te dwingen. Het kort geding dient aanstaande maandag om 9.30 uur in de rechtbank aan de Parnassusweg te Amsterdam. Steun betuigen kan ook hier.