Het voorstel van minister Plasterk om op nog grotere schaal telefoons en e-mailverkeer af te tappen, druist in tegen de wet. De Nederlandse Orde van Advocaten luidt via een brandbrief de noodklok.

Minister Plasterk wil dat geheime diensten al onze communicatie kunnen afluisteren – of dat nu een telefoontje is, e-mails, berichten via apps of sociale media of een bezoek aan websites – en ons gedrag kunnen analyseren met het oog op een scherpere opsporing van terrorisme, Syrië–gangers en cybercrime. Dat blijkt uit de consultatie op de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten die donderdag werd gepubliceerd.

Plasterk maakte zijn voorstel openbaar daags nadat hij van een rechter in Den Haag een uitbrander had gekregen wegens het illegaal afluisteren van de advocatuur. Het advocatenkantoor Prakken d’Oliveira had de kwestie aanhangig gemaakt nadat was gebleken dat hun juristen door de AIVD werden afgetapt. Volgens de rechter mogen de diensten in het vervolg enkel nog advocaten afluisteren als een casus door een onafhankelijk orgaan van tevoren is getoetst. De minister dient binnen zes maanden zijn beleid inzake de veiligheidsdiensten te hebben aangepast.

In een brandbrief aan Plasterk slaat de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) alarm. De vrees bestaat dat de minister de rechterlijke uitspraak van vorige week naast zich neerlegt. De brief is tegelijkertijd een uitnodiging om snel met de minister in gesprek te gaan. ‘De minister moet niet zelf kunnen bepalen wie er afgeluisterd wordt’, aldus waarnemend deken Bart van Tongeren op Radio 1. ‘Dat moet met een rechterlijke toetsing vooraf. Ik denk niet dat we de kant op willen dat alle gegevens van burgers worden opgeslagen onder het mom van terrorismebestrijding.’

Ook de privacywaakhond Bits of Freedom is faliekant tegen uitbreiding van aftapmogelijkheden. ‘De minister stelt dat de diensten het sleepnet doelgericht zullen inzetten, maar in de praktijk zal deze bevoegdheid worden toegepast op een hele brede kring van personen’, aldus Daphne van der Kroft. ‘Dit zou de meest vergaande bevoegdheid zijn die de diensten ooit hebben gehad. Bits of Freedom vindt dat onschuldige mensen niet afgetapt mogen worden en wil dat deze bevoegdheid van tafel gaat.’