De politie heeft in tien jaar tijd 277.726 boetes uitgeschreven voor het niet dragen van de identiteitskaart. Het heeft de overheid 6 miljoen euro opgeleverd terwijl de helft van de boetes niet eens werd betaald.

Van 1 januari 2005 tot en met 31 december 2014 heeft de politie 277.726 ID-boetes uitgeschreven op basis van de Wet op de Uitgebreide Identificatieplicht (WUID) die in 2005 werd ingevoerd. Elke burger is verplicht een identiteitskaart te dragen en te tonen indien een agent aanleiding ziet erom te vragen. Het ging in tien jaar tijd om 68.431 zogenoemde dubbele boetes (overtreding + niet tonen ID-kaart) en 169.808 enkelvoudige boetes naar aanleiding van identiteitscontroles (63 procent).

Deze aantallen zijn gebaseerd op cijfermateriaal van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) die Buro Jansen & Janssen met gebruikmaking van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) in handen heeft gekregen. Van alle boetes zijn er uiteindelijk 135.188 betaald hetgeen de overheid rond de 6 miljoen euro heeft opgeleverd (uitgaande van overwegend meerderjarige boetes van 50 euro), terwijl er 10.966 ID-boetes werden ingetrokken.

Met name het hoge aantal opgelegde dubbele boetes (37 procent) vindt Jansen & Janssen dubieus. ‘Zowel de wetgever als het College van procureurs-generaal [OM] hebben aangegeven dat burgers na het begaan van een overtreding zich op andere wijze mogen legitimeren, andere pasjes bijvoorbeeld, of een identificatiebewijs langs kunnen laten brengen op het politiebureau. Bij de dubbele boetes is onduidelijk of de politiefunctionaris de overtreder ook daadwerkelijk die mogelijkheden heeft aangeboden.’

Slechts de helft van de in tien jaar tijd uitgeschreven ID-boetes werd uiteindelijk betaald. ‘In ongeveer 50 procent van de gevallen laten mensen hun zaak voorkomen bij een onafhankelijke rechter, worden boetes vernietigd of kan of wil iemand niet betalen.’ Verder kan op basis van het CJIB-cijfermateriaal worden opgemaakt dat sinds 2008 het aantal uitgeschreven ID-boetes van 20.000 per jaar constant is gebleven. In 2014 werden 2.844 uitgeschreven ID-boetes geseponeerd terwijl dat aantal na 2006 juist aan het dalen was.