De Amerikaanse regisseur Terence Malick maakt films waarin de personages op zoek zijn naar zingeving. In Knight of Cups gaat een dolende man dan ook op zoek gaat naar de betekenis van het leven. Rick (Christian Bale), woonachtig in Los Angeles, is een scenarioschrijver in Hollywood die doodongelukkig is. Hij mijmert hierover in een poëtische voice-over.
Rick bezoekt feestjes in de hoge kringen van Hollywood en heeft talrijke korte affaires met jonge vrouwen die tot niets leiden. Af en toe dwaalt hij rond in een desolate woestijn. Hij worstelt met zijn demonen, waaronder de moeilijke relatie met zijn vader en broer. Voor de rest is er weinig plot, maar wel een hypnotiserende wervelwind van fascinerende en bedwelmende beelden.
Malick maakt gebruik van een associatieve vertelstijl met een epische kracht. De toeschouwer moet zich laten meevoeren in de wonderlijke reis, of afhaken. Haters van het werk van Malick krijgen daarvoor ook nu weer voldoende munitie aangereikt. De werkwijze van de regisseur is zoals altijd onconventioneel. Het gebruik van een voice-over in plaats van hoorbare dialogen draagt bij aan de soepele beeldenstroom. Ook de obsederende klassieke muziek van Grieg en Debussy geven de vertelling diepte.
Knight of Cups is een afrekening met het hedonistische Hollywood. Malick gebruikt deze lege schijnwereld op weergaloze wijze. De decadente wereld wordt briljant in beeld gebracht door zijn vaste cameraman Emmanuel Lubezki. De zwiepende camera danst van de straten in Los Angeles naar de protserige interieurs van de rijken in Hollywood. De onherbergzame leegte van de woestijn is een welkom rustpunt. Ons wordt zelfs een blik vanuit het heelal op aarde gegund. En steeds is daar de eenzame figuur van Rick, een dwalende man in een chaotische wereld.
De film begint met een citaat uit de The Pilgrim’s Progress van John Bunyan, een christelijke allegorie over dolende personages uit de zeventiende eeuw. De filmtitel Knight of Cups verwijst naar de tarotkaart waarop een ridder, gezeten op een paard met een gouden kelk in zijn hand, staat afgebeeld die naar avontuur en liefde hunkert. Voorts vormen tarotkaarten de hoofdstukken in de film. Het klinkt hoogdravend, het gebruik van een obscure religieuze tekst en de symboliek van tarotkaarten. Malick is een mysticus van het zuiverste water, gekoppeld aan een visionaire blik op de staat van de mensheid.
Dit keer heeft hij er een zekere rauwheid in aangebracht. Er is zelfs een scène in een stripclub in Las Vegas. Zoals Christian Bale de hoofdpersoon acteert is het een personage zonder charisma, bijna een lege huls. Flarden van zijn ongenoegen komen uitsluitend tot uiting via zijn voice-over. Succes heeft hem niets gebracht, slechts leegheid. Uiteindelijk suggereert Malick dat de mensheid ten onder gaat aan materialistisch gewin. Men vergeet het hogere, wat dat ook moge zijn.
Knight of Cups heeft de epische grandeur van Malicks Three of Life (2011) en mist het compacte van zijn liefdesverhaal To the Wonder (2012). De inmiddels 71-jarige regisseur tast af, en zoekt naar de essentie van wat hem bezig houdt. Zolang hij dat doet met dergelijke betoverende films is dat iets om naar uit te kijken. Er komen in ieder geval nog twee nieuwe films van hem aan.
Ulrik van Tongeren