Nederland kan april 2016 naar het stemlokaal voor een volksraadpleging over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne. Volgens de Kiesraad heeft comité GeenPeil ruim voldoende handtekeningen verzameld.

Dat maakte de Kiesraad vanochtend bekend in een openbare zitting. Om een volksraadpleging over het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne af te dwingen, waren er 300.000 steunbetuigingen nodig. Die drempel is ruimschoots overschreden, meldt de Kiesraad. Comité GeenPeil haalde in een luttele zes weken tijd ruim 472.000 formulieren op. Via een steekproef werd bepaald dat bijna 428.000 daarvan geldig zijn.

Op zich is het toepassen van een steekproef een merkwaardige manier om het aantal geldige steunbetuigingen te bepalen. De Kiesraad stelt dat van de ‘in totaal 472.849 ingediende ondersteuningsverklaringen er 577 ongeldig waren omdat ze buiten de gestelde termijn zijn ingediend of niet op het officiële formulier.’ Tevens meldt de Kiesraad dat ‘op basis van een aselecte steekproef met een omvang van 4.112 verzoeken is vastgesteld dat 90,6 procent van de overige verzoeken geldig waren.’

Wanneer dit percentage wordt toegepast op het totaal aantal verklaringen dan betekent dit dat er 427.939 geldige formulieren zijn ingediend. Door de steekproef zijn er dus zo’n 45.000 handtekeningen ongeldig verklaard, mogelijk ten onrechte. Waarom zijn niet alle handtekeningen gecheckt, vraag je je dan af? Wie bedenkt dat, een steekproef, is het luiheid? Deze werkwijze heeft tot gevolg dat een volgend referendumcomité er verstandig aan doet ruim 300.000 handtekeningen te verzamelen om niet het risico te lopen tegen de drempel op te lopen.

Bij comité GeenPeil mag het de pret niet drukken. Men is ‘ongelooflijk blij’ dat de bevolking zich kan uitspreken over het in juni vorig jaar afgesloten associatieverdrag tussen de Europese Unie en Oekraïne en spreekt van een ‘feestje voor de democratie’. Woordvoerder Jan Roos verwacht niet dat veel kiezers het verdrag zullen lezen, maar ziet daar geen probleem in. ‘Critici die stellen dat het verdrag te ingewikkeld is voor een referendum, hanteren een dubbele standaard. Hoeveel mensen lezen een partijprogramma voordat ze hun stem uitbrengen?’, zegt hij.

Het verdrag is bedoeld om de economische en politieke banden met Oekraïne aan te halen en kan leiden tot een vrijhandelsakkoord. Zo hebben de EU en Oekraïne afspraken gemaakt op een groot aantal terreinen om economisch beleid en regelgeving op elkaar af te stemmen. Met het verdrag gaat Oekraïne tevens verplichtingen aan om de rechtsstaat te ontwikkelen. Ook moet de overeenkomst meer bescherming bieden aan buitenlandse investeringen en samenwerking op tal van gebieden stimuleren.

De overeenkomst wordt door tegenstanders, zoals de initiatiefnemers van het niet-bindende referendum, echter gezien als de opmaat naar een lidmaatschap van de EU. Zij vinden dat ondemocratisch en eisen dat de burgers worden gehoord. Daarnaast zien zij Oekraïne als een instabiel land met politieke en economische problemen. Volgens tegenstanders gaat de uitbreidingsdrift in Europa ten koste van de Nederlandse democratie.