Hoewel ze ooit de derde supermacht genoemd zijn door een secretaris-generaal van de Verenigde Naties (VN), krijgen burgerorganisaties nauwelijks ruimte hun stem te laten horen bij belangrijke VN-vergaderingen.
De jaarlijkse VN-bijeenkomst van wereldleiders in september te New York was verboden terrein voor niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). De ground pass die de VN verstrekte aan ngo’s bleek niet geldig voor de twee weken durende conferentie. Activisten mochten zelfs de straat niet oversteken en zich ophouden voor het VN-gebouw. Als reden geven beveiligingsfunctionarissen op dat het voor hen onmogelijk is vertegenwoordigers van duizenden burgerorganisaties een plaats te geven tijdens topontmoetingen.
Afgelopen week liepen burgerorganisaties in Bonn tegen hetzelfde probleem aan tijdens de laatste onderhandelingen over de VN-klimaattop in december. De gesprekken, die op 23 oktober werden afgerond, vormden een van de laatste mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de details van het cruciale klimaatakkoord dat eind dit jaar in Parijs gesloten moet worden. De ngo’s vrezen ook te worden buitengesloten tijdens deze VN-top in Parijs. Ngo’s als Friends of the Earth eisen volledige deelname aan de klimaatgesprekken.
Op de vraag of secretaris-generaal Ban Ki-moon het betreurt dat burgergroepen afgelopen week in Bonn buiten de deur werden gehouden, zei VN-woordvoerder Farhan Haq dat ‘de VN zich ervan bewust is dat er verschillende regels gelden voor verschillende soorten onderhandelingen.’ Tegelijkertijd zou Ban Ki-moon er voorstander van zijn burgerorganisaties ‘zoveel toegang te geven als mogelijk omdat ze een erg belangrijke rol spelen in de bewustwording bij regeringen op het gebied van klimaatverandering.’
Volgens bronnen binnen ngo’s was Japan in Bonn tegen de aanwezigheid van waarnemers van burgerorganisaties in groepen waar de discussie gevoerd werd over de concept-klimaatovereenkomst. Grace Cahill van ActionAid International zegt dat ‘Japan het enige land was dat protesteerde tegen de aanwezigheid van ngo’s. Alom wordt aangenomen dat ze daarbij steun kregen van andere landen, zoals de VS.’ De 134 landen tellende G77, een groep ontwikkelingslanden, en ook China en Mexico waren tegen het Japanse standpunt.
Het functioneren van de VN is gestoeld op het idee dat geheime overeenkomsten schadelijk zijn voor de democratie, zegt Anabella Rosemberg, adviseur klimaatbeleid bij de International Trade Union Confederation. ‘Waarnemers vragen niet eens om hun legitieme spreekrecht, maar eisen slechts het recht om aanwezig te zijn bij de eerste discussies over het concept van het klimaatakkoord.’ Cahill wijst erop dat het in het verleden vaker is voorgekomen dat ngo’s buiten de deur werden gehouden. ‘Dat is ook gebeurd bij COP15 in Kopenhagen, in december 2009. Dat heeft destijds grote problemen veroorzaakt.’ [IPS]