Ondertussen weet iedere filmliefhebber de Britse regisseur Alfred Hitchcock te waarderen als een van de grootsten aller tijden. Die status was begin jaren ’60 van de vorige eeuw geenszins evident. Hitchcock werd toen vooral gezien als regisseur van onderhoudende films, de bijzondere kwaliteiten van zijn werk werden nog niet erkend.
Door journalisten van het befaamde Franse filmtijdschrift Cahier du Cinéma echter werd Hitchcock destijds op handen gedragen. Filmregisseur en criticus van dat blad, François Truffaut, ging in 1962 acht dagen lang met Hitchcock in gesprek over zijn werkwijze hetgeen 27 uur geluidsmateriaal opleverde. In 1966 verscheen hiervan het zeer toegankelijke boek Hitchcock/Truffaut. Vorig jaar maakte de Amerikaanse filmjournalist Kent Jones een gelijknamige documentaire waarvoor hij de oorspronkelijke geluidstapes gebruikte.
In de documentaire wordt aan de hand van fotomateriaal, gemaakt door Philippe Halsman, de Amerikaanse regisseur getoond in gesprek met Truffaut, alsmede fragmenten uit de films van Hitchcock. Voorts worden er tien beroemde regisseurs opgevoerd, waaronder David Fincher, Wes Anderson en Martin Scorsese, die commentaar geven over Hitchcock. Truffaut was tijdens de langdurige interview-sessies 30 en slechts een paar jaar werkzaam als regisseur. Hitchcock daarentegen was al 63.
Ondanks het leeftijdsverschil en de geringe ervaring van Truffaut, vonden de gesprekken plaats op basis van wederzijds respect. De gehele loopbaan van Hitchcock komt aan bod, van een vroege film als The Lodger tot en met The Birds. Truffaut durfde kritisch door te vragen waarmee hij een diepgravende analyse van het werk van Hitchcock heeft gemaakt. De getoonde filmfragmenten zijn van toegevoegde waarde en tonen aan hoezeer Hitchcock in staat was zijn verhalen aan de hand van beelden te vertellen. Met de gevleugelde uitspraak van de regisseur dat zijn collega’s in hun films vooral pratende mensen toonden, had hij een punt.
Hedendaagse regisseurs mogen dan het interviewboek Hitchcock/Truffaut koesteren als een bijbel, ze vergeten maar al te vaak dat je een verhaal vooral op beeldende wijze moet vertellen. Beelden zeggen meer dan woorden. De kolkende suspense in het werk van Hitchcock werd vooral bereikt aan de hand van die cinematografische kracht. Sommige vragen beantwoordde Hitchcock liever niet tijdens het interview, zoals die over zijn katholieke opvoeding.
Hitchcock/Truffaut is als documentaire een fraaie masterclass over het suspense-meesterschap van Hitchcock. Na het zien van de film ontstaat de aandrang om snel weer wat films van de in 1980 overleden meester te bekijken. Ergens in de jaren ’80 was de Duitse filmmaker Werner Herzog te gast op het Rotterdamse filmfestival. Hij vond toentertijd Hitchcock niet relevant als filmmaker. Wat zat hij er naast. Alfred Hitchcock zal altijd belangrijk zijn voor zowel filmmakers als filmfanaten. We zullen altijd terug blijven keren naar de ruim vijftig films die hij heeft gemaakt.
Ulrik van Tongeren