24

De internationale zeescheepvaart levert een extreem hoge bijdrage aan de wereldwijde luchtvervuiling. Zondag gaat over deze belangwekkende materie de documentaire Sea Blind in de Rotterdamse haven in première.

Milieuclubs in dit land maken zich druk om wat dieseltjes die onze binnensteden met fijnstof bevuilen. Dit terwijl de zestien grootste containerschepen van de wereld tezamen méér vervuilende stoffen uitstoten dan alle auto’s bij elkaar wereldwijd. Tot die conclusie kwam wetenschapper Fred Pearce in 2009, werkzaam voor het toonaangevende tijdschrift New Scientist. Alleen al het grootste containerschip ter wereld dat geregeld in Rotterdam aanmeert, de Emma Maersk, stoot ruim zes keer zoveel zwavel uit dan alle auto’s en vrachtwagens in heel Nederland.

Pearce onderzocht met name de gevolgen van het gebruik van de sterk vervuilde scheepsbrandstof, bunkerolie genoemd. Volgens hem sterven ieder jaar duizenden mensen als gevolg van de giftige dampen die de schepen achter zich laten, en die vaak dagenlang blijven hangen. De milieuspecialist schatte in 2009 in dat, als hier niets aan wordt gedaan, er de komende tien jaar tot één miljoen mensen zullen omkomen door de vervuilende uitlaatgassen van schepen. En dan hebben we het nog niet gehad over de essentiële bijdrage aan klimaatverandering…

Met behulp van satellieten hebben Duitse onderzoekers de precieze uitstoot kunnen meten. In 2010 bedroeg de totale CO2-uitstoot 800 miljoen ton. De scheepvaart was goed voor een Nox-uitstoot van 20 miljoen ton, tien keer hoger dan de NOx-uitstoot van het vliegtuigverkeer. De SO2-uitstoot van de schepen was zelfs nog spectaculairder: met 12 miljoen ton lag de zwaveluitstoot honderd keer hoger dan die van de luchtvaart. De cijfers werden gepubliceerd door het Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt en de Universiteit van Bremen.

Grote oceaanschepen gebruiken brandstof die bestaat uit vuile resten van geraffineerde olie die wordt gebruikt door personenauto’s en vrachtwagens. Deze scheeps- of bunkerolie is dikker en bevat een hoog percentage zwavel. Het is een goedkope, maar zeer smerige brandstof, die nooit zou worden toegestaan voor gebruik op het land. De in deze brandstof voorkomende chemicaliën kunnen onder andere kanker, ademhalingsproblemen, ernstige ontstekingen en hartkwalen veroorzaken.

Hoewel de uitstoot door schepen vooral op zee plaatsvindt, is de internationale scheepvaart de grootste bron van vervuilende en verzurende neerslag op het land. Veel van de uitgestoten stoffen verspreiden zich over grote afstanden, en 70 procent van de scheepvaart speelt zich binnen 400 km van de kust af. Vooral de uitstoot van CO2, zwavel- en stikstofoxiden, fijnstof, stoffen die de ozonlaag aantasten, roet en vluchtige organische stoffen vormen een steeds groter probleem voor natuur, milieu en de menselijke gezondheid.

Er varen ongeveer 100.000 schepen op de zeeën en oceanen van onze planeet, die omgerekend ongeveer 6.000 keer meer vervuiling produceren dan al het autoverkeer. De reden waarom de schepen zo extreem vervuilend mogen zijn is vanwege het feit dat de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) een zwavelpercentage van 4,5 procent toestaat in de gebruikte scheepsbrandstof. Dit is 4.500 keer hoger dan de maximum toegestane hoeveelheid zwavel in autobrandstof in Europa.

De IMO is er morrend mee akkoord gegaan om het zwavelpercentage in 2012 te verlagen tot 3,5 procent en op de langere termijn tot 0,5 procent. Het grootste struikelblok om de scheepsbrandstof schoner te maken zijn de kosten. Bunkerbrandstof is goedkoop en in grote hoeveelheden aanwezig. In de zeehavens worden de schepen gebunkerd vanuit binnenschepen, tankers met een laadarm-constructie die de leiding hoog aan boord brengt. Rotterdam is wereldwijd de op twee na grootste bunkerplaats voor zeeschepen.

25

Sea Blind, een documentaire van Bernice Notenboom over de milieueffecten van de zeevaart, gaat zondag 31 januari in première in de Rotterdamse Maassilo. Aansluitend is er een debat over de regulering van scheepvaartemissies mét, voor en door sprekers uit de industrie, politiek en wetenschap. ,,We lijken wel zeeblind”, stelt Notenboom. ,,Hoe groter de containerschepen worden, hoe minder wij over ze weten.” Negentig procent van alles wat we kopen, bereikt ons per schip. Het grootste schip ter wereld vervoert 19.200 containers waarin 117 miljoen paar schoenen passen. ,,Op zich een duurzaam vervoermiddel, maar vanwege de enorme vervuiling is het dat dus niet.”

Voor Sea Blind reisde Notenboom naar Arctisch Noorwegen, Rusland, Groenland, Canada, Denemarken, de VS, Engeland, Rotterdam en Terschelling. Onderweg sprak ze met havenbaronnen, wetenschappers, reders, verladers, olie- en gasingenieurs, vertegenwoordigers van milieuorganisaties en scheepvaartdeskundigen. Uiteindelijk keert de documentairemaker terug bij de consument die nu nog niet kan kiezen met welk schip zijn spullen worden vervoerd. De komende maanden wordt de film geprojecteerd op containerschepen, silo’s, kranen en terminals op havenlocaties.

UPDATE 25-10-2017: Langzamere scheepvaart vermindert CO2-uitstoot

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

15 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties
h.j.tjemmes
8 jaren geleden

op 21 jan werd er door het DCMR meetpunt Botlek een extreem hoge concentratie van fijnstof (PM2,5) gemeten, deze golf heeft zich razendsnel over Nederland verspreid, tot zelfs in Brabant en Noord-Holland. Altijd als er in het land een hoge concentratie fijnstof wordt gemeten is die in de Botlek ook altijd hoog. Het kan best zo zijn dat deze van één of meerdere schepen komt, of de nieuwe kolencentrale. De meting van de afgelopen week laat een hele lage waarde zien, terwijl er toch evenveel autoverkeer is. Dus waar komt het vandaan?
.

Windbuil
8 jaren geleden
Antwoord aan  h.j.tjemmes

Meteorologische ontwikkelingen?
1 ding is zeker, aannemen dat het statische data moet zijn is pure dwaasheid.

vincent de vos
8 jaren geleden
Antwoord aan  h.j.tjemmes

waarschijnlijk van het opstarten van de nieuw gebouwde en jaren niet gebruikte kolencentrale in de europoort. Het hypocriete stadsbestuur van de gemeente Rotterdam heeft namelijk onlangs een contract afgesloten voor goedkope stroom uit deze centrale (er zal ongetwijfeld heel veelvrotterdamse subsidie bij de bouw uitgedeeld zijn). Zo,n kortzichtigheid…. wanneer gaan we weer stemmen!!!!

Emile van Rinsum
8 jaren geleden

Het is niet zo dat milieuclubs zich (alleen maar) druk maken om ‘wat dieseltjes die onze binnenstad met fijnstof vervuilen’. Zowel lokale milieuclubs (zoals het Rotterdams Milieucentrum) hebben samen met o.a. stichting de Noordzee en NGO’s (heet dat) uit andere kustlanden zich jarenlang ingespannen om de schepen met vervuilende brandstoffen (we noemde dat vloeibaar asfalt) te weren uit havens als Rotterdam. Tot aan het IMO (internationale Maritieme Organisatie van de VN) is gepleit tegen deze teerzooi en voor zwavelnormen etc. etc.. Maar ook voor lokale maatregelen zoals ‘walstroom’ (en niet alleen voor binnenvaartschepen) etc. Het is vooral het Rotterdamse Havenbedrijf (en andere havenbedrijven) bang voor hun onderlinge concurrentie die deze verbeteringen juist proberen tegen te houden. Het is een ‘strijd’ van de lange adem (zolang we nog adem kunnen halen). Onterecht dus om milieuclubs af te doen als clubs die zich (alleen maar) druk maken om ‘een paar dieseltjes’.

mark
8 jaren geleden

waarom geen zijlmast op schepen schild 20 procent brandstof, en verplicht roetfilter

Emile van Rinsum
8 jaren geleden
Antwoord aan  mark
vincent de vos
8 jaren geleden

Er is sinds 2009 erg veel veranderd in de bunker en scheepvaart wereld, zwaveluitstoot was al beperkt tot 1% maximaal toen en sinds 1-1-2015 tot 0.1%
Erg achterhaald en tendensieus dus dit artikel. Scheepvaart is tot op de dag van vandaag de minst vervuilende manier van goederentransport.

Lng, scrubber techniek, recente ontwikkelingen die bijdragen tot een nog milieuvriendelijkere scheepvaart.

En ja, deze technieken zouden sneller kunnen worden ingevoerd als we als consument bereid zijn om iets meer voor onze importgoederen te betalen.

Daniel van der Lek
8 jaren geleden
Antwoord aan  vincent de vos

Je stellingen kloppen grotendeels. Echter
– Als ik zondag goed opgelet heb gelden de zwaveluitstoot beperkingen alleen langs de kust van EU en USA. Wat er elders en op open zee gebeurt mag alleen het thuisland (denk aan Panama, Libie, Mongolie!) controleren. De gangbare brandstof is Heavy Fuel Oil, met 2700x zoveel (zure regen-) zwavel als in diesel.
– We betalen ca 25 cent voor het zeevervoer van onze Chinese schoenen. Ik denk dat de consument bereid is 30 of 50 cent, sommigen zelfs meer, te betalen voor “schonere” schoenen als ze voorgelicht zouden worden.
– De minst vervuilende manier van goederentransport is de bakfiets. Vervuiling=aantal km’s x brandstofverbruik x vuil / liter. Orde van grootte: 100 000 gemotoriseerde schepen, waarvan de helft vrachtschip. De grootste schepen verbruiken meer dan 300 ton olie per dag. Nu al 90% van onze producten, en we gaan steeds meer kopen.

Brenda
8 jaren geleden
Antwoord aan  vincent de vos

Vincent, het door jou genoemde percentage van 0.1 % geldt slechts voor het Noordzeegebied. (waarbij de vraag gerechtvaardigd is of dit wel consequent gecontroleerd wordt). Dit artikel behandelt de uitstoot van zwavel wereldwijd.

Geert-Jan Paasschens
8 jaren geleden

Ik heb al eens het voorstel gedaan om het mestoverschot in Nederlander met per normaal lege supertanker op de terugreis naar het midden-oosten af te voeren. Om daar de woestijn te benutten voor soya velden. Er wordt nu serieus nagedacht over de mogelijkheden.

Windbuil
8 jaren geleden
Antwoord aan  Geert-Jan Paasschens

Briljant

Kees Marges
8 jaren geleden

Waarom is de scheepvaart vrij gesteld van de afspraak een die kost geleden in Parijs zijn gemaakt over de overgang van fossiele brandstoffen naar duurzame energie?

Paul Harts
8 jaren geleden

Toch moeten we hier hard op ‘speren’. In tegenstelling tot auto’s is het relatief eenvoudig om filters te plaatsen en ontzwavelingsinstallaties op het schip zelf. Plaats genoeg en over gewicht hoef je je als ir. (wederom in tegenstelling tot auto’s) geen zorgen te maken.

Ik woon redelijk dicht bij een andere haven (in het Midden Oosten) en ook hier verbijstert het mij hoeveel en vooral hoe zwart de rook is die uit de schepen komt. En dan komen hier volgens mij niet eens de grootste want de haven is 16 meter diep.

Rick
6 jaren geleden

allemaal grote bullshit….Die hele milieukwestie!!! Gaat alleen om de “God zij met ons”
(staat op de rand van een gulden)

Ruud Arends
6 jaren geleden

Ja hier zal ook flink mee gexperimenteerd worden , die zitten ook niet in de SUMMIT VAN PARIJS, Gek he?