Wake
Wake (Subic)

In de krochten van het Internationaal Filmfestival Rotterdam (IFFR) is best veel te beleven. Wake (Subic) van de Amerikaanse documentairemaker John Gianvito is nou niet direct een publiekslieveling. Slechts zeven bezoekers kwamen op een voorstelling van deze 277 minuten durende epische film af. Wake is onderdeel van het negen uur durende tweeluik For Example, The Philippines, deel één is getiteld Vapor Trail (2010).

Subic in de westelijke Filipijnen was de grootste militaire vlootbasis van het Amerikaanse leger die in 1991 werd gesloten. De gevolgen van de ruim een eeuw durende aanwezigheid van de militairen zijn echter immens te noemen. Een decennialange dumping van giftige stoffen die in het drinkwater terecht kwamen, hebben generaties van de plaatselijke bevolking doodziek gemaakt. Misgeboorten, verminkte baby’s, huid- en longproblemen, leukemie en diverse kankers; tot op de dag van vandaag zijn de gevolgen zichtbaar. De Amerikanen hebben die chemische troep nooit opgeruimd, een verborgen schandaal.

Regisseur Gianvito heeft echter voor de documentaire een breder kader geschapen. Hij behandelt tegelijkertijd de Filipijns-Amerikaanse oorlog (1899-1913) uitvoerig. Na een 300 jaar durende Spaanse koloniale overheersing kregen de Filipijnen te kampen met Amerika. De Amerikanen voerden een klassieke imperialistische en koloniale oorlog op de Aziatische eilandengroep. De yankees moordden en hongerden dorpen uit en staken de huizen in brand. Deze tactiek van de verschroeide aarde vond ruim vóór Vietnam plaats. Met Wake (Subic) heeft Gianvito het heden en verleden inventief door elkaar heen gevlochten. Het verleden legt een groot gewicht op het heden.

Opnamen van het heden zijn doorsneden met beelden en woorden uit het verleden. Het verleden wordt tot leven gebracht met behulp van tussentitels, historische foto’s, ander archiefmateriaal en een vertelstem. Het heden toont onder meer de verminkte kinderen die liggend een bijna vegeterend bestaan leiden en sterven gedurende hun pubertijd. Uit het verleden maken de sepia getinte foto’s rond 1900 veel indruk. We zien trotse Amerikaanse soldaten die gewillig poseren na alweer een succesvolle lynchpartij, en massagraven vol verminkte Filipijnse lijken.

De feiten zijn hier overdonderend en vaak schokkend. Dit is een film die de hersenen en ziel van de kijker op intense wijze pijnigen. De documentaire laat tevens ook de andere kant van de medaille zien. Een van de Filipijnse getuigen zegt dat de plaatselijke bevolking het kolonialisme in de botten heeft. Men is te timide om actie te ondernemen tegen de vervuiler, het machtige Amerika. Het activistische groepje dat de VS oproept tot schoonmaak van de chemische troep is tot nu toe niet succesvol gebleken.

the_woods_dreams_are_made_of
The Woods Dreams Are Made Of

Om nog even terug te komen op de fragiele verhouding tussen mens en natuur waar ik eerder over berichtte. Le bois dont les rêves sont faits (The Woods Dreams Are Made Of) van de Franse regisseuse Claire Simon is een prachtige documentaire over het bos Le Bois de Vincennes gelegen aan de rand van Parijs, onderdeel uitmakend van de Parijse metropool. Dit bijzonder fraaie ongecultiveerde bos is een toevluchtsoord voor mensen die de drukte en de chaos van de hoofdstad willen ontvluchten.

We zien een bonte verzameling aan ons voorbij trekken: prostituees en hun klanten, migranten, kunstenaars en dromers. Hilarisch is het inkijkje in de wereld van homoseksuele mannen die aan hun gerief proberen te komen. Hier is sprake van een complex spel met een welbeschouwd geringe kans op succes. Maar als het raak is, is het ook goed raak en geweldig. Sommigen leven in het bos, met kluizenaars die de natuur als oplossing van hun problemen zien.

Claire Simon volgt deze bonte stoet nauwgezet en stelt soms een scherpe vraag. De documentaire toont hier de breekbare relatie aan tussen mens en natuur. De gemeente heeft de handen vol aan het opruimen van het achtergelaten afval. Het omhakken van dode bomen en het planten van nieuwe is dagelijkse praktijk. Is hier nog wel sprake van een echt bos, is het niet eerder een gigantisch park? Hoe dan ook, de bezoekers beschouwen de natuurrijke omgeving als hun utopia.

Ulrik van Tongeren

The Woods Dreams Are Made Of is nog te zien op zaterdag 6 februari om 10.00 uur in Lantaren/Venster 6 te Rotterdam. Eerdere bijdragen over het IFFR lees je hier  en hier.

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties