In 2005 verscheen het boek Knielen op een bed violen van auteur Jan Siebelink. Met 700.000 verkochte exemplaren werd dat een bestseller. De verfilming liet lang op zich wachten. Paul Verhoeven had wel plannen maar die gingen niet door omdat hij de hoofdpersoon te somber vond. Of had Verhoeven soms té grote plannen voor dit intieme boek? Regisseur Ben Sombogaart heeft nu het stokje overgenomen.
Siebelink heeft herinneringen aan zijn streng gereformeerde vader in zijn boek verwerkt. Barry Atsma als Hans Sievez vertolkt de man die in zwaar weer is aanbeland met zijn bloemkwekerij. Wanneer de mysterieuze Jozef Mieras (Marcel Hensema) in zijn tuin verschijnt om religieuze lectuur te slijten, blijkt dat Sievez open staat voor de extreme tak van het christendom. Eerst vindt hij er troost in, later neemt het strenge geloof zijn leven over. Er vindt vervolgens een verwijdering plaats tussen Sievez en zijn trouwe echtgenote en kinderen.
In Nederlandse speelfilms over religie komen altijd de extreme stromingen aan bod. In films als Een vlucht regenwulpen en Terug naar Oestgeest wordt afgerekend met de strenge religie. Nadat in 2014 de verfilming van het boek Dorsvloer vol confetti van auteur Franca Treur verscheen, leek dat op een kentering. In die film wordt de menselijke kant van het reformatorische geloof getoond.
Met Knielen op een bed violen zijn we blijkbaar weer terug bij af. Hier duiken de enge predikers in hun zwarte pakken weer op, alsof ze uit een horrorfilm zijn weggelopen. Volgens regisseur Sombogaart was het de bedoeling de predikers onder leiding van Mieras menselijker te maken om te voorkomen dat ze op monsters zouden gaan lijken. Dat vermenselijken mag dan niet zijn gelukt, telkens wanneer de ouderlingen voor het voetlicht treden zorgt dat voor de broodnodige spanning.
Barry Atsma zet een sterke hoofdrol neer, maar zelfs met zijn aandeel is het geen meeslepend drama geworden. Sombogaart maakt graag historische melodrama’s, doorgaans degelijke enigszins saaie films als De Tweeling. Hetzelfde kan gezegd worden van Knielen op een bed violen. De regisseur kleurt netjes binnen de lijnen waardoor het resultaat nogal monotoon en afstandelijk is. De strijd tegen hel en verdoemenis van hoofdpersoon Sievez is nauwelijks voelbaar, laat staan boeiend.
Dat Knielen op een bed violen een liefdesverhaal zou zijn, komt ook al niet uit de verf. Noortje Herlaar, die de vrouw van Sievez speelt, begeeft zich met haar personage uitsluitend in de kantlijn van het drama. Echt slecht is de film nu ook weer niet, wel te braaf. En dat het bij de kijker begrip zou kweken voor de extreme tak van religie komt er niet uit. Het blijft aapjes kijken.
Ulrik van Tongeren