De Palestijnse speelfilm Dégradé van de debuterende regisseurs Arab en Tarzan Nasser gaat over een groep vrouwen die een dag lang verblijft in een schoonheidssalon in Gaza. Op straat is vrijwel onophoudelijk het geluid van oorlogsgeweld hoorbaar. Het is best een uitdaging om een verhaal te vertellen dat zich in één ruimte afspeelt. Hoe maak je het boeiend met die beperking? De makers hebben ervoor gekozen om er een metafoor over het leven in Gaza van te maken.
De vrouwen in de salon proberen hun dagelijks leven te leiden, terwijl buiten de mannen een oorlog voeren waar maar geen einde aan lijkt te komen. Op die paar vierkante meter observeren we hoe de vrouwen hun dagelijkse besognes ondergaan. De Russische eigenaresse probeert de ontstane binnenbrandjes te sussen. Zo ligt een aanstaande bruid overhoop met haar chagrijnige schoonmoeder, terwijl twee vriendinnen – de een progressief, de ander streng religieus – voortdurend met elkaar kissebissen.
De assistente van de salonhouder daarentegen heeft het moeilijk met haar opstandige rebellenvriend. En uiteraard is er een zwangere vrouw die elk moment kan bevallen. Meest opvallende personage is de vrouw die op rand van een scheiding ligt, vertolkt door de Palestijnse Hiam Abass. Deze fenomenale actrice is het boegbeeld van de Arabische cinema. Abass haalt alles uit haar spaarzaam geschreven rol. Hartverscheurend zet ze een vrouw neer die vecht tegen haar vervagende jeugd.
Probleem met deze film is dat de personages nogal schetsmatig getekend zijn, er is nauwelijks sprake van diepgang. Het zijn clichés die langs komen, eigenlijk kijken we voornamelijk naar een stel ruziënde vrouwen. Misschien was het niet de bedoeling van de makers om de tragiek van Gaza te verbeelden, maar het had niettemin allemaal wat dwingender kunnen zijn. In het laatste deel van de film, overigens opgenomen in Jordanië, vindt een botsing plaats tussen de wereld van beider sexen. Dan is er iets van spanning voelbaar.
Het is te danken aan een stel goede actrices dat Dégradé toch redelijk bezienswaardig is. Het is overigens opmerkelijk dat de vrouwen kritische woorden over Hamas uiten. Dat wordt wel op een omfloerste wijze gedaan, zoals meestal in Arabische films waarin het uiten van maatschappijkritiek tamelijk risicovol is. In dat opzicht hebben de gebroeders Nasser een moedige film gemaakt. Bovendien hebben ze in ieder geval de wanhopige positie van de Palestijnse vrouw belicht, en dat is veel waard.
Ulrik van Tongeren