Onbehandeld afvalwater, de industrie, dichtbevolkte kustgebieden, toerisme en zeer intens scheepvaartverkeer hebben ertoe geleid dat de Middellandse Zee verworden is tot een afvalput.

Hoewel we hier prima zwemwater hebben langs de kust van de Noordzee, trekken velen jaarlijks naar een badplaats aan de Middellandse Zee om aldaar, tussen de bootvluchtelingen door, baantjes te trekken dan wel lekker te spartelen of pootje te baden in het heldere en ogenschijnlijk schone water. Wat weinigen weten is dat wat eens de bakermat van beschavingen vormde, vandaag de dag verworden is tot een van de meest vervuilde waterbekkens ter wereld.

Met een oppervlakte van 2,5 miljoen vierkante kilometer grenst de Middellandse Zee aan 22 landen die tezamen een kustlijn vormen met een totale lengte van 46.000 kilometer. Het gebied vormt de grens tussen de drie continenten Afrika, Azië en Europa. Maar het is ook een reusachtig zoutmeer, een zee die slechts twee kleine doorgangen heeft met de oceaan: via het Suez-kanaal in het oosten en de straat van Gibraltar in het westen.

Als gevolg hiervan duurt het 80 tot 150 jaar om het water te verversen, aldus de berekeningen die het Middellands Actieplan vermeldt, opgesteld door het VN-milieuprogramma (Unep/MAP) in Athene. Eén druppel vervuild water blijft gemiddeld een eeuw circuleren. Bijna een derde van de Mediterrane bevolking, 160 miljoen mensen, woont in steden langs de kust. Nog eens 180 miljoen toeristen bezoeken jaarlijks het kustgebied.

Het gevolg is dat miljoenen mensen dagelijks hun vaste en vloeibare afval in de Middellandse Zee dumpen. Grootste boosdoeners zijn onbehandeld afvalwater, de industrie, dichtbevolkte kustgebieden, toerisme en zeer intens vrachtverkeer. Tot voor kort filterde ruim 40 procent van de kustgemeenten het rioolwater niet. Volgens cijfers van het Unep/MAP belandde 80 procent van het afvalwater ongezuiverd in de Middellandse zee.

Ook industriële activiteiten zijn een grote bron van vervuiling, vooral in de (petro-)chemische en metaalindustrie. Zo lozen zestig raffinaderijen bijna 20.000 ton olie per jaar in zee en als gevolg van toegepaste chemicaliën in de industriële landbouw belanden er daarnaast pesticiden, nitraten en fosfaten in het water. Verder heeft het zeewater te lijden onder de druk van intense scheepvaart. Op elk ogenblik bevinden zich naar schatting tweeduizend vervuilende vrachtschepen van meer dan 100 ton op zee.