fuocoammare
Fuocoammare

fbts_logo_zwartDwingende maatschappelijke thema’s komen aan bod in films die momenteel tijdens het festival Film by the Sea in Vlissingen vertoond worden.

De Italiaanse filmmaker Gianfranco Rosi presenteert met zijn documentaire Fuocoammare een totaal eigen visie op de huidige Europese vluchtelingencrisis. Lampedusa is een eiland in de Middellandse Zee gelegen tussen Sicilië en Noord-Afrika. Al twintig jaar heeft de lokale bevolking, een gemeenschap van zesduizend mensen, ervaring met het opvangen van bootvluchtelingen. Lang voordat de vluchtelingencrisis in 2013 uitbrak was Rosi al bezig een portret te maken van het eiland.

De documentaire vangt aan met het tonen van het dagelijkse leven van de bewoners. Aan de hand van de 9-jarige Samuele en zijn familie leren we Lampedusa kennen. De jongen houdt zich voornamelijk bezig met het uithalen van kattenkwaad. Dit is een langzame opmaat voor de verschrikkelijke dingen die we later te zien krijgen. Gaandeweg introduceert de regisseur het proces rondom de vluchtelingenproblematiek. Hij laat zien hoe de migranten van de gammele bootjes worden gehaald en naar het eiland worden overgebracht.

Rosi maakte opnamen op een marineschip vol vluchtelingen en binnen het uitzetcentrum van het eiland waar de illegalen in afwachting zijn van hun verplaatsing naar het Italiaanse vasteland. In feite vormt Lampedusa een open grens in Europa. De meeste bootvluchtelingen komen via die route uiteindelijk in Italië terecht. Het is tevens een uitermate riskante onderneming; er zijn tot nu toe naar schatting 15.000 mensen in de Middellandse Zee verdronken. Als klap op de vuurpijl filmde Rosi in het ruim van een boot, vol gestapeld met lijken.

Grote kracht van Fuocoammare is dat de film niet is opgezet als vlammende aanklacht, zoals vrijwel alle documentaires over dit onderwerp. Het dramatische vluchtelingenverhaal maakt onderdeel uit van de vertelling over het eiland en de bewoners, hetgeen de documentaire authentiek en persoonlijk maakt. Het meest vlammende fragment betreft een interview met een arts die al twintig jaar de zorg heeft over de vluchtelingen. Diens relaas is tamelijk hartverscheurend.

mohamed-diab-clash
Clash

Clash van de Egyptische regisseur Mohamed Diab is een speelfilm die drijft op hevige emoties. President Morsi van de Moslimbroederschap in Egypte wordt in 2013 afgezet door het leger. De politie pakt demonstrerende voor- en tegenstanders van de Moslimbroederschap op. Dit bonte gezelschap wordt in een arrestantenwagen bij elkaar gezet. Het levert een explosieve situatie op in de claustrofobische en oververhitte ruimte.

De hoog oplopende conflicten tussen de arrestanten in de politiewagen lopen via religieuze lijnen; de streng religieuzen versus de niet-kerkelijken. Toch wordt hier geen schematische voorstelling van zaken gegeven. Clash is in de eerste plaats een humanistische film over de grote tegenstellingen binnen de Egyptische samenleving. Zelfs in die oververhitte arrestantenwagen moet men de krachten zien te bundelen om te overleven.

De gearresteerde tegenstanders van de Moslimbroederschap lopen het risico om enerzijds doodgeschoten te worden door de politie en anderzijds te worden gelyncht door de streng religieuzen. Razend knap hoe het drama in de beperkte ruimte van de arrestantenwagen is vormgegeven. Clash toont hysterie maar doet dat op ingetogen wijze, een indrukwekkende film over de huidige maatschappelijke tegenstellingen in Egypte.

Ulrik van Tongeren

Film by the Sea, van 9 t/m 18 september in Vlissingen. Voor het programma, raadpleeg de website.

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties