cameraperson-2

idfaKirsten Johnson noemt zichzelf cameraperson, ze zou ook cameravrouw genoemd kunnen worden. Ze heeft 25 jaar het camerawerk gedaan voor talloze documentaires. De vrouw werkte onder meer met befaamde regisseurs als Michael Moore en Laura Poitras. Johnson heeft nu zelf een autobiografische documentaire gemaakt over haar werk en heeft daarvoor geput uit haar eigen visuele filmarchief. Het is tevens een film over haar leven.

Haar leven en werk vloeien in Cameraperson samen. Johnson maakte namelijk gebruik van opnamen uit haar privéleven om de persoonlijke invalshoek te benadrukken. De cameravrouw was werkzaam op de gevaarlijkste plekken van de wereld: Jemen, Afghanistan en het voormalige Joegoslavië bijvoorbeeld. Plaatsen waar geweld dagelijkse realiteit was, en in sommige gevallen nog steeds is. Als cameravrouw krijgt ze direct contact met de personen die ze in beeld brengt. Soms bouwt ze daarmee een relatie op.

De laatste moslimfamilie van een dorpje in Servië keert vaak terug in de documentaire. De overlevingsdrang en levenslust van deze mensen hebben haar onmiskenbaar kracht gegeven. Belangrijke kwaliteit van Johnson is de wijze waarop zij de menselijke waardigheid van de gefilmde slachtoffers intact laat. Veel van de opnamen gaan over mensen die werden onderworpen aan marteling en verkrachting.

Johnson reist samen met haar collega’s naar plaatsen waar ellende is. De nobele taak van documentairemakers is om onrecht te signaleren en te vereeuwigen. Neem als voorbeeld het werk van een verloskundige in een Nigeriaans ziekenhuis die geen zuurstof tot haar beschikking heeft. Toch weet de vrouw een dood gewaande baby tot leven te brengen. Het is een van de aangrijpendste momenten in de film.

Evenzeer aangrijpend zijn de opnamen die Johnson maakte van haar moeder die met Alzheimer worstelde, en de beelden van haar guitige tweeling. Dergelijke persoonlijke ontboezemingen maken de documentaire intens emotioneel. Cameraperson is niet alleen een catalogus van indrukwekkende momenten uit het omvangrijke oeuvre van Johnson. Het is tevens een gevoelig en imposant portret van een gedreven en warmbloedige vrouw.

plastic

Ieder jaar is het spannend om via documentaires tijdens het IDFA te ervaren hoe het eraan toegaat in China. Plastic China van de regisseurs Su liao wang guo en Jiu-liang Wang handelt over twee families die werken in en leven naast een recycling fabriek voor plastic. De ouders en hun kinderen sorteren en verwerken bergen plastic uit Europa, de Verenigde Staten en Azië. De kunststoffen verworden tot korrels waarvan nieuwe plastic wordt gemaakt.

China herbergt om en nabij 50.000 van dergelijke recyclingfabriekjes. Zoals uit de documentaire blijkt zijn de arbeids- en leefomstandigheden er slecht. De plastic wordt in ovens verbrand hetgeen permanent wolken vieze lucht oplevert. De kinderen wassen zich met vervuild water, de families eten dode vis uit een stroompje in de buurt. De kankerverwekkende eigenschappen van plastic zijn al uitvoerig gedocumenteerd. Vrees voor de toekomst van deze families zorgen voor onbehagen.

De eigenaar van de fabriek koopt een dure auto op afbetaling terwijl hij nauwelijks zijn hoofd boven water kan houden met de schamele inkomsten. Materialistische dromen houden de mensen in leven. Plastic China zou een deprimerende documentaire moeten zijn, dat is het zeker niet. Dat komt vooral door de 12-jarige heldin Yi Jie. Het meisje wil eigenlijk naar school, maar helpt met volle overgave met het verwerken van plastic. De levenslust van het meisje is meeslepend en ontroerend.

Er waren eerdere jaren al veel documentaires op het IDFA te zien over de verwoestende gevolgen van het gebruik van plastic. Hoe onze oceanen erdoor vervuild raken is meer dan zorgwekkend. Plastic China hakt erin omdat hier getoond wordt hoe twee families letterlijk bovenop een berg plastic leven, met alle gevolgen van dien. Documentaires als deze zetten dit probleem op de agenda. Of regeringen en internationale organisaties hier ooit wat aan gaan doen, blijft de grote vraag. En wij dan, als consument van al die kunststoffen?

Ulrik van Tongeren

Door ravage

Abonneer
Laat het weten als er

*

0 Reacties
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties