De Iraanse regisseur Asghar Farhadi maakt familiedrama’s die tevens bespiegelingen zijn over zijn land. Na A Separation en The Past heeft hij met The Salesman een ongemakkelijk melodrama over een ontwrichte relatie gemaakt.
Emad (Shahab Hosseini) en Rana (Taraneh Alidoosti) vormen een koppel dat een flat in Teheran bewoont. Het gebouw verkeert in zeer slechte staat en begint langzaamaan in te storten. Ze worden uit nood gedwongen om tijdelijk naar een ander appartement te verhuizen. Daar blijkt dat de vorige bewoonster kennelijk overhaast is vertrokken en haar spullen heeft achter gelaten. Bovendien is zij prostituee, een doodzonde in Iran.
Wanneer Emad op een avond laat thuis komt, ontwaart hij een bloedspoor door het appartement. Zijn vrouw is in de douchecabine op haar hoofd geslagen nadat ze de voordeur automatisch had geopend omdat ze dacht dat haar echtgenoot aanbelde. Met nogal knullig detectivewerk stuit haar buiten zinnen zijnde man per ongeluk op de dader. Dat dit persoon een zielige oude man blijkt te zijn, maakt de wraakzucht van Emad niet minder intens.
Farhadi is een bedreven filmmaker van sociaal-realistisch drama. Daarom is de suspense in The Salesman het laatste waar de regisseur zich druk om heeft gemaakt. Waar het in deze film vooral om draait is dat Emad zich kwaad maakt om zijn vrouw. Rana heeft zich na het gewelddadige voorval terug getrokken, ze is defensief en gesloten. Als redder in nood voor zijn aangevallen vrouw raakt Emad zelf emotioneel beschadigd.
In The Salesman zitten nogal wat metaforen verwerkt. Zo staat het instortende gebouw uit het begin van de film symbool voor de afkalvende relatie tussen Emad en Rana. Dat beide echtelieden in een amateuropvoering van Death of a Salesman van Arthur Miller optreden, maakt de film nodeloos ingewikkeld. Dat theatrale aspect zorgt niet voor verdieping.
Het rauwe realisme van dit drama daarentegen is wel geslaagd. Vooral de confrontaties tussen Emad en de aanvaller van zijn vrouw, gespeeld door Babak Karimi, zijn nogal heftig. Het is pijnlijk om te zien hoe Emad de oude man eindeloos kwelt. Is het dan niet gebruikelijk in Iran om daders van misdaden aan de politie over te leveren?
Farhadi geeft zijn maatschappijkritiek tamelijk verhuld weer in zijn films. Maar het rauwe realisme van The Salesman zet de minder aangename kanten van de Iraanse samenleving wel degelijk op de agenda. De regisseur heeft een scherpe blik op een ontaarde samenleving die niet goed voor zijn burgers zorgt. Het in de film getoonde morsige en lelijke land valt in volle glorie te bewonderen.
Ulrik van Tongeren