Gemeenten mogen geen verborgen camera’s meer inzetten om uitkeringsfraude op te sporen, zo heeft de Autoriteit Persoonsgegevens onlangs bepaald. Bij de Sociale Recherche Twente balen ze als een stekker.
Gemeenten die verborgen camera’s inzetten om uitkeringsfraudeurs te betrappen, moeten hiermee onmiddellijk stoppen. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft gemeenten hier eind december over geïnformeerd. De Centrale Raad van Beroep (CRvB), Nederlands hoogste bestuursrechter in de sociale zekerheid, deed september vorig jaar een uitspraak over de heimelijke inzet van camera’s voor het opsporen van bijstandsfraude, verwijzend naar het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.
De CRvB gaf aan dat de inzet van een verborgen camera in bestuursrechtelijke handhavingstrajecten alleen kan worden gebaseerd op een wettelijke regeling. Zo’n regeling zou adequate en effectieve waarborgen moeten bevatten en bepalen onder welke omstandigheden een camera kan worden ingezet. Een dergelijke wettelijke regeling bestaat nu niet, aldus de AP. Dat betekent dat gemeenten geen verborgen camera’s meer mogen inzetten om uitkeringsfraude op te sporen.
Bij de Sociale Recherche Twente (SRT) in Almelo acht men de kans dat potentiële uitkeringsfraudeurs worden gepakt kleiner is geworden nu sociaal rechercheurs geen verborgen camera’s meer mogen gebruiken. „Het risico ontdekt te worden voor rechercheurs is groter dan bij de inzet van camera’s. De hele straat ziet dat je er staat”, zegt teammanager Lukas Paping van de SRT in dagblad Tubantia. Door het verbod op camera’s moeten controleurs ook meer uren in onderzoeken stoppen waardoor ze minder fraudezaken kunnen oplossen.
De SRT, die voor alle veertien Twentse gemeenten werkzaam is en nu negen rechercheurs telt, begon tien jaar geleden als een van de eerste sociale recherche instanties in ons land met de inzet van verborgen camera’s. Gedurende drie dagen werd een verdacht adres in beeld gebracht. Dat leverde volgens eigen zeggen veel nuttige informatie op, zoals wie de sleutel heeft van de woning, wie allemaal op één adres de nacht doorbrengen, wie wanneer komt en gaat. De camera werd meestal in een onopvallende auto gemonteerd.
Paping zegt het cameraverbod wel te begrijpen, maar is niet blij met de nieuwe situatie. Inzet van de verborgen camera was volgens de SRT de meest effectieve manier om bijvoorbeeld schijnscheidingen vast te leggen. Als het maar enigszins nuttig was, werd de verborgen camera ingezet als ‘stille rechercheur’. Tips krijgen ze om de haverklap. ,,Met namen en rugnummers, soms zelfs met filmpjes en foto’s. Af en toe worden sociaal rechercheurs ook zelf achterdochtig door bijvoorbeeld afwijkend waterverbruik”, aldus Paping.